پر کردن دندان با سلول های بنیادی؛ جایگزینی برای درمان ریشه در آینده

افرادی که ترس از درمان ریشه (عصب کشی) را با خود همراه دارند- شاید به خاطر ترس بی اساسی که از درد آن دارند، یا باور غلط آنها مبنی بر اینکه این درمان موجب مرگ دندان می شود- ممکن است با شنیدن این خبر خوشحال شوند که تحقیقات، درمان جایگزینی برای آن یافته اند: پر کردن دندان با سلول های بنیادی.

این رویکرد بر درمان علل و مشکلات اصلی به جای درمان علائم سطحی تکیه دارد. هدف این طب احیاء کننده چیست؟ بازگشت بدن (در این مورد، دندان) به عملکرد سابق خود. هدف پر کردن دندان با سلول های بنیادی ترمیم دندان است، به شکلی که گویی هرگز دندان آسیب ندیده است. البته این رویکرد باعث می شود سؤالات بسیاری مطرح شوند. این روش چه تفاوت هایی با درمان ریشه دارد؟ سلول های بنیادی از کجا تأمین می شوند؟ آیا خطری به همراه دارد؟ در این مقاله قصد داریم به این پرسش ها پاسخ دهیم.

آیا پر کردن دندان با سلول های بنیادی می تواند جایگزین درمان ریشه شود؟

برای مقایسه صحیح این دو گزینه درمان، ابتدا اجازه دهید به طور مختصر درمان ریشه را برای شما شرح دهیم.

درمان ریشه فرایندی است که در آن دندانپزشک یا متخصص درمان ریشه روی دندان عفونی کار می کند. ابتدا داخل حفره دندان را تخلیه می کند، پالپ داخل آن را خارج می کند، و حفره آن را پاکسازی می نماید، و در انتها آن را پر می کند. با این کار دندان مانند قبل، محکم داخل استخوان فک باقی می ماند، بنابراین بیمار می تواند سال ها از آن استفاده کند، هر چند اکنون به لحاظ فنی مرده (از دست رفته) باشد.

یکی از بزرگترین برداشت های غلطی که از درمان ریشه می شود این است که درمان موجب از بین رفتن دندان سالم می شود. در بسیاری موارد، دندان از بین می رود، مهم نیست به چه علت، زیرا عفونت آنقدر شدید است که اگر دندان بدون درمان باقی بماند پوسیده خواهد شد و در نهایت خواهد افتاد- تنها طی یک بازه زمانی طولانی تر و با درد بیشتر.

هر چند بهبودی درمان ریشه ممکن است اندکی درد داشته باشد، دندانپزشک به شما اطمینان می دهد، دردی که در دوره بهبودی درمان ریشه خواهید داشت قطعاً کمتر از دردی خواهد بود که طی آبسه دندان و خراب بودن آن تجربه کرده اید. بعلاوه، این فرایند بسیار عادی است، و هیچ خطری نخواهد داشت.

پر کردن دندان با سلول بنیادی چگونه انجام می شود؟

پر کردن دندان با سلول بنیادی می تواند درمان خوبی برای دندان هایی باشد که باکتری آسیب زیادی به آنها وارد نکرده است. به طور کلی، با استفاده از سلول های بنیادی دندان، این عضو باز هم قادر به تولید بافت های جدید پالپ و عاجی خواهد بود که ساختار دندان را تشکیل می دهند.

سلول های بنیادی دندان، گلبول های سفیدی هستند که درون دندان وجود دارند. این سلول ها قادرند به بخشی از سلول دندان تبدیل شوند که در آن لحظه نیاز است. این سلول ها که تحت عنوان سلول های بنیادی مزانشیمی Mesenchymal stem cells شناخته می شوند، و نیز سلول های بنیادی پر توانی هستند که می توانند به بافت های مختلفی تبدیل شوند، در دندان های عقل و نیز دندان های شیری وجود دارند.

ایده پر کردن دندان با سلول های بنیادی، این است که به جای پر کردن دندان با یک ماده خنثی، می توان همان فرایند را انجام داد، اما دندان را با سلول های زنده پر کرد تا دندان مجدداً احیاء شود. این شکل درمان با سلول های بنیادی، از نظر تئوری می تواند دندان را به سلامت خود بازگرداند و مانع نیاز به انجام مجدد درمان ریشه در آینده شود.

دندانپزشک سلول های بنیادی را از کجا تأمین می کند تا از آنها برای درمان دندان استفاده نماید؟

دقت داشته باشید، خیلی هم خوب است که سلول های بنیادی از قبل داخل دندان وجود دارند، اما باعث نمی شوند نیاز نباشد آنها را از دندان بگیریم. شاید این سؤال به ذهنتان خطور کند “سلول های بنیادی چگونه از دندان گرفته می شوند؟”

فرایندی که برای گرفتن سلول های بنیادی استفاده می شود با برداشت خود دندان آغاز می شود. ملاک های دقیق انتخاب دندان عبارتند از حصول اطمینان از اینکه دندان هنوز زنده است، دندان مقدار کافی پالپ دارد، و حالت ایده آل آن است که عفونی نباشد. وقتی متخصص، دندان را می کشد، برای حفظ قدرت باروری آن در دمای پایین، آن را برای بانک سلول های بنیادی ارسال می کند. وقتی فردی به این سلول های بنیادی نیاز دارد، متخصص آنها را از حالت انجماد خارج و برای استفاده آماده می کند.

البته، استفاده از سلول های بنیادی فرد اهداء کننده نیز ممکن است. در این صورت، بیمار از سلول های بنیادی فرد دیگری استفاده می کند. افرادی که می خواهند از سلول های بنیادی خود استفاده کنند چطور؟ این امکان نیز وجود دارد.

سلول های بنیادی مزانشیمی تنها در دندان وجود ندارند. آنها در مغز استخوان، خون، چربی (که تحت عنوان بافت چربی شناخته می شوند)، و چند جای دیگر در بدن وجود دارند. فرض بر این است که، پزشک می تواند سلول های بنیادی مزانشیمی خود بیمار را برای استفاده در دیگر نقاط بدن بردارد. سپس زمانی دیگر آنها را به بیمار تزریق کند.

با این حال، گرفتن و تزریق سلول های بنیادی از دندان به تنهایی کافی نیست. دانشمندان باید در آزمایشگاه ابتدا این سلول ها را تقویت کنند تا از حالت سفید خود به سلول های خاصی از دندان تبدیل شوند. سپس آنها را تقویت کنند در محیط جدید خود رشد کنند، که البته با خطراتی همراه خواهد بود.

خطرات سلول های بنیادی

متأسفانه، یکی از بزرگترین خطراتی که سلول های بنیادی را تهدید می کند این است که برای احیاء مجدد دندان، سلول های بنیادی باید بتوانند به سرعت در محیط جدید خود تکثیر شوند. تحقیقات زیادی حاکی از این هستند که، گرچه سلول های بنیادی قادرند به خوبی به اوج خود برسند، اما برخی سلول ها به نام سلول های بنیادی پر توان pluripotent stem cells  می توانند از کنترل خارج شوند و به تومور تبدیل شوند. خوشبختانه، اکثر سلول های بنیادی بالغ، مانند سلول هایی که در دندان وجود دارند، پر توان هستند. پر توان به این معنا که قابلیت احیاء آنها محدود است و احتمال خارج شدن آنها از کنترل اندک است. علاوه بر این، تحقیقات حاکی از این هستند که با کنترل دقیق داروهایی که استفاده می شوند و با مراقبت های دیگر، فرایند سلول های بنیادی می تواند نتایج کنترل شده ای داشته باشد.