آیا حساسیت به ایمپلنت های تیتانیومی واقعیت دارد؟

ایمپلنت های دندانی که اغلب از آلیاژ فلز تیتانیوم ساخته می شوند، جایگزین های دائمی فوق العاده ای برای دندان های طبیعی هستند، زیرا اغلب فلز بدون هیچ مشکلی از سوی بدن مورد قبول واقع می شود. با این حال، در برخی موارد، بدن بیمار ایمپلنت را نخواهد پذیرفت، و بیمار علائم پس زده شدن تیتانیوم از سوی بدن را تجربه خواهد کرد.

حساسیت بیش از حد

قرار گرفتن مکرر در معرض عوامل حساسیت زا موجب بالا رفتن احتمال واکنش حساسیتی زیاد می شود. مثلاً در بیماران دندانپزشکی که روکش هایی از جنس آلیاژ پالادیوم دارند، احتمال بروز حساسیت زیاد به این مواد بیشتر است.

 

 

تیتانیوم، مانند پالادیوم، یکی از مواد تشکیل دهنده بسیاری از لوازم منزل مانند جواهرات، تجهیزات ورزشی، مبلمان، و اتومبیل است. این ماده به شکل دی اکسید تیتانیوم در نور خورشید، خمیر دندان، و لوازم آرایشی، در مواردی موجود است که از آن برای تولید رنگ سفید در این محصولات استفاده می شود. همه افراد پیوسته در معرض مواد تیتانیوم یا مشتقات آن از منابع خارجی هستند، با این نتیجه که بدن انسان عموماً سطح تیتانیوم ppm50 را دارد.

وقتی ایمپلنت دندانی کاشته می شود، بدن بیشتر از حد معمول در معرض منبع داخلی ایمپلنت قرار می گیرد. در مطالعاتی که به بررسی میزان تیتانیوم موجود در بافت بدن افرادی پرداخته است که ایمپلنت دندانی کاشته اند مشخص شده است میزان این تیتانیوم ppm100-300 است. علت این امر مشخص نیست. با این حال، تعدادی از مؤلفان بر این باورند که مقدار اندکی ساییدگی ایملپنت های دندانی موجب آزاد شدن یون های تیتانیوم می شود، که ممکن است با مولکول های بدن مانند پروتئین ها ترکیب شوند و غلظت آنها در بافت های اطراف ایمپلنت افزایش پیدا کند. در برخی بیماران، این ترکیبات پروتئین- فلز می توانند ایمن زا (مصون کننده) باشند، و باعث بالا رفتن واکنش های حساسیتی شوند.

بالا بودن میزان حساسیت می تواند موجب بروز واکنش ایمنی شود که موجب آسیب زدن به بافت های میزبان شود. چهار نوع متفاوت حساسیت وجود دارد: حساسیت نوع 1-3 در نتیجه آنتی بادی بروز می یابند و واکنش فوری است که می تواند ظرف چند دقیقه پس از قرار گرفتن در معرض آنتی ژن بروز پیدا کند. حساسیت نوع 4 یا حساسیت با تأخیر، شامل آسیب به بافت می شود که ناشی از واکنش ایمنی سلولی است. کاملاً مشخص است که واکنش های با تأخیر با وجود لنفوسیت هایی بروز پیدا می کنند که دچار حساسیت شده اند و در واکنش به آنتی ژن، آنزیم های پروتئولیتیک آزاد می کنند. واکنش التهابی که بوجود می آید، به آرامی صورت می گیرد و ظرف مدت 24 تا 72 ساعت به اوج خود می رسد.

درماتیت تماسی ناشی از حساسیت با تأخیر، در نتیجه مواد شیمیایی مختلفی مانند فلزات می تواند اتفاق بیفتد. کاملاً ثابت شده است که وقتی ترکیبات پروتئین- فلز، یا نئوآنتی ژن ها توسط سلول های آنتی ژن لانگرهانس به غدد لنفاوی برده می شوند، فرد دچار حساسیت می شود.

علائم پس زده شدن تیتانیوم از سوی بدن

پس از دریافت ایمپلنت های تیتانیومی، درصد بسیار اندکی از بیماران ممکن است مشکلاتی را تجربه کنند. در مطالعه ای که در مجله بین المللی دندانپزشکی ایمپلنت منتشر شده آمده است که گرچه به طور کلی تیتانیوم کمتر از دیگر فلزات موجب بروز واکنش های آلرژیک می شود، اما برخی بیماران علائم پس زده شدن تیتانیوم پس از کاشت آن را گزارش داده اند.

در این مقاله امده است که علائم همراه با آلرژی و حساسیت به تیتانیوم عبارتند از:

• کهیر- شرایطی که منجر به بروز برجستگی های قرمز روی سطح پوست یا لثه می شوند.
• اگزما، یا لکه های خشک و خارش دار پوست یا بافت لثه.
• بثورات جلدی (اریتیم)، که موجب قرمز شدن بافت های اطراف ایمپلنت می شوند.
• تورم یا درد در محل ایمپلنت.
• تحلیل استخوان.

قرار گرفتن در معرض تیتانیوم می تواند منجر به بروز “سندرم ناخن زرد” نیز شود، که شرایط نادری است که باعث زرد شدن ناخن ها می شود و سیستم های تنفسی و لنفاوی را تحت تأثیر قرار می دهد. علاوه بر این، ایمپلنت های دندانی را می توان به خود ایمنی و دیگر شرایط سلامت سیستمیک بدن، مانند دیابت یا بیماری کرون Crohn’s disease (التهاب ناحیه ای از روده) ربط داد. به همین دلیل، مهم است راجع به طرح های ایمپلنت خود با دندانپزشک خود صحبت کنید، زیرا وی قبل از ارائه توصیه های درمانی، نگاه دقیقی به سابقه سلامت شما خواهد داشت.

 

تشخیص حساسیت به تیتانیوم

نخستین گام برای تشخیص حساسیت یا آلرژی به تیتانیوم، انجام بررسی های جامع توسط متخصصان آموزش دیده است. متخصصان پزشکی و دندانپزشکی تست های تشخیصی مانند تست پچ patch test یا گرفتن نمونه خون دارند که از آنها برای بررسی حساسیت به تیتانیوم استفاده می شود. علاوه بر این، آنها از تست ملیسا MELISA test استفاده می کنند که یکی از روش های مؤثر در تعیین میزان حساسیت به تیتانیوم و دیگر فلزات است. بسته به نتایج این تست ها، متخصص دندانی یا پزشک شما می تواند برداشتن ایمپلنت را برای بهبود علائم پیشنهاد دهد.

سایر متخصصان پیشنهاد می دهند، قبل از کاشت ایمپلنت، خطر پس زده شدن تیتانیوم از سوی بدن باید مورد بررسی قرار بگیرد. خوشبختانه، موادی هستند که می توانند به عنوان جایگزین برای ساخت ایمپلنت های دندانی استفاده شوند و برای افرادی که به تیتانیوم حساسیت دارند در دسترس هستند. تصمیم گیری برای انتخاب نوع ماده ای که برای ساخت ایمپلنت استفاده می شود باید قبل از کاشت ایمپلنت انجام شود.