در این نوشته می خوانید:
برای این که دندانپزشک مطمئن شود شما به درمان ریشه (عصب کشی) نیاز دارید یا خیر، پیش از هر چیز باید مشخص کند آیا پالپ دندان آسیب دیده است یا خیر و در صورت آسیب دیدگی، گسترش آن چگونه است. در صورتی که پالپ دندانها آسیب برگشت ناپذیر دیده باشد تنها راه درمان و نجات دندانها، عصب کشی (درمان ریشه) است. پالپ به بخش مرکزی دندانها گفته میشود که حاوی رگهای خونی و عصب ها است. برای این منظور آزمایش‌هایی وجود دارد تا مشخص شود وضعیت پالپ دندان چگونه است. تست زنده بودن پالپ معمولاً علاوه بر دندان مورد نظر، بر روی دندان‌های مجاور نیز انجام میشود تا نتایج آنها با هم مقایسه شود.
• تست دق یا ضربه (Percussion)
این آزمایش یکی از اولین ارزیابی‌های دندانپزشک برای بررسی وضعیت دندان می‌باشد. در تست دق، دندانپزشک با استفاده از انتهای یکی از ابزارهای دندانپزشکی، ضربه ای به دندان شما وارد میکند. نگران درد آن نباشید. این تست با ضربه ملایم و کنترل شده شروع میشود. در صورتی که واکنش مشاهده نشود به تدریج ضربه سخت تر خواهد شد.
دندانی که نیاز به عصب کشی دارد غالباً (نه همیشه) به این تست با درد یا حساسیت به لمس واکنش نشان میدهد. با این حال گاهی اوقات دندان‌های سالم تحریک شده ممکن است به همین شیوه واکنش نشان دهند.
• تست دمایی
قرار دادن دندان در معرض دمای سرد یا داغ می‌تواند اطلاعات زیادی درباره وضعیت سلامت بافت‌های عصبی داخل دندان و احتمال نیاز به عصب کشی در اختیار دندانپزشک قرار دهد. برای این منظور دو تست سرما و گرما وجود دارد. غالباً دندان‌هایی که دچار مشکل شده اند و احتمالاً نیاز به عصب کشی دارند به هر دو محرک سرما و گرما واکنش درد نشان می‌دهند. در برخی موارد استفاده از محرک گرما درد ایجاد میکند در صورتی که محرک سرما درد را آرام میکند.
یک عامل کلیدی در شناسایی وضعیت دندان طول مدت واکنش دندان است. در دندان سالم معمولاً واکنش بلافاصله پس از برداشتن محرک، تمام میشود. در صورتی که درد بیشتر طول بکشد ( ١٠ثانیه یا بیشتر معمولاً به عنوان لحظه نهایی استفاده میشود) نشانگر این است که احتمالاً دندان نیاز به درمان ریشه دارد.
برای انجام تست دندانپزشک ابتدا دندان مورد نظر را ایزوله میکند. برای تست سرما معمولاً از یک قطعه یخ، اسپری سرد کننده یا یخ خشک استفاده میشود. از بیمار خواسته میشود میزان احساس ناراحتی خود را بیان نماید. برای تست گرما نیز به همین صورت عمل میشود و برای آن از مواد مخصوص ذوب شده، آب داغ یا ابزارهای داغ شده استفاده میشود.
• تست الکتریکی
تست الکتریکی توسط دستگاهی به نام پالپ تستر انجام میشود. دندانپزشک دستگاه را در مقابل دندان گرفته و از طریق آن جریان الکتریکی مشخصی به دندان وارد میکند.
در صورتی که الیاف عصبی دندان سالم باشند احساس مور مور شدن ایجاد میشود. اما در صورتی که آسیب دیده و مرده باشد هیچ واکنشی مشاهده نمی‌شود. با این حال دلایلی وجود دارد که ممکن است دندان سالم نیز واکنش نشان ندهد. تست ابتدا با جریان خیلی کم شروع میشود و سپس به تدریج جریان افزایش پیدا میکند. در صورت مشاهده اولین علامت واکنش بلافاصله تستر برداشته میشود.
محدودیت تست پالپ
توجه داشته باشید واکنش به تست‌های زنده بودن دندان بسته به سن بیمار، آستانه حساسیت او و وضعیت سطح دندان متفاوت است.
• تست بی حسی انتخابی
گاهی اوقات ممکن است درد بیمار به صورت زیر باشد:
- مبهم و منتشر – در چنین شرایطی تشخیص این که درد دقیقاً مربوط به کدام دندان است مشکل می‌باشد. علت آن ممکن است آسیب دیدگی یک دندان دیگر علاوه بر دندان تحت درمان باشد.
- درد ارجاعی – در این شرایط بیمار درد را در پیرامون یک دندان سالم احساس میکند در حالی که منشا آن در جای دیگری است. علت این است که همان عصبهای مسئول دندان آسیب دیده، به این دندان سالم نیز سیگنال میفرستند حتی با وجود فاصله زیاد بین این دو دندان. برای مثال ممکن است درد دندان پایینی را در دندان بالایی احساس کنید.
هنگامی که دندانپزشک به صورت انتخابی دندان مشکوک را بی حس میکند، می‌تواند مشخص کند آیا دندانی که درد را نشان میدهد واقعاً آسیب دیده است یا درد آن بر اثر سیگنال عصبی دندان بی حس شده، بوده است.
• تست حفره
در صورتی که دندانپزشک نتواند نتیجه قطعی بگیرد که آیا دندان مورد نظر آسیب دیده است یا خیر یا تردید زیادی داشته باشد که بافت پالپ داخل دندان مورد بحث، نکروزی شده است یا نه، تست حفره انجام میشود. این تست‌ها بسیار ساده بوده و در آن دندانپزشک سوراخی در دندان مشکوک دریل میکند بدون این که آن را بی حس کند. در صورتی که بافت عصبی داخل دندانها هنوز سالم باشد در حین فرایند تراش دندان واکنش و حساسیت نشان میدهد. در صورتی که عصب مرده باشد، هیچ واکنشی نشان داده نمی‌شود حتی در صورتی که دریل دندان را سوراخ کرده و به فضای عصب داخل دندان برسد.
