در این نوشته می خوانید:
آبسه دندان چیست؟
آبسه دندان به کیسه پر شده با چرک گفته می‌شود که در اثر عفونت باکتریایی ایجاد شده است. آبسه دندان در نواحی مختلف دندان و به دلایل مختلف ممکن است ایجاد شود. آبسه دندان یا پری اپیکال گفته می‌شود که در مجاورت انتهای ریشه دندان تشکیل می‌شود در صورتی که آبسه لثه یا پریودنتال به آبسه تشکیل شده در لثه مجاور ریشه دندان گفته می‌شود.
آبسه دندان (پیرامون نوک ریشه) معمولاً در نتیجه پوسیدگی عمیق دندان، جراحت و یا درمان‌های دندانپزشکی پیشین ایجاد می‌شود.
برای درمان آبسه باید چرک تخلیه شده و عفونت برطرف شود. ممکن است با درمان ریشه بتوان دندان را نجات داد اما در برخی موارد باید دندان کشیده شود. عدم درمان آبسه دندان ممکن است منجر به عواقب جدی و خطرناک شود.
علائم آبسه دندان چیست؟
علائم و نشانه های آبسه دندان به صورت زیر است:
• دندان درد شدید، مداوم و تیر کشنده که به استخوان فک، گردن و گوش امتداد پیدا می‌کند
• تب
• حساسیت دندان فشار حاصل از جویدن یا گاز گرفتن
• تورم صورت یا گونه
• تورم یا حساسیت گره های لنفاوی زیر فک یا گردن به فشار
• احساس ناگهانی طعم یا بوی بد در دهان، یا حس مایع شور در دهان و برطرف شدن درد در صورت پارگی آبسه
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
در صورتی که هر یک از علائم آبسه دندان را تجربه می‌کنید بلافاصله باید به دندانپزشک مراجعه کنید. در صورتی که تب دارید یا تورم صورت و گونه را تجربه می‌کنید و نمی‌توانید به دندانپزشک مراجعه کنید، به اورژانس مراجعه نمایید. همچنین در صورتی که مشکلات تنفسی یا بلع دارید به اورژانس مراجعه کنید. ممکن است این علائم نشان دهنده گسترش عفونت به بخش‌های عمیق فکها و بافت‌های پیرامون و یا حتی جاهای دیگر بدن باشند.
چه عواملی باعث تشکیل آبسه دندان می‌شود؟
آبسه ریشه دندان زمانی اتفاق می‌افتد که باکتری‌های دهان خود را پالپ برسانند. پالپ بخش مرکزی دندان است که رگهای خونی و عصب ها در آن قرار دارند. باکتری‌ها از طریق پوسیدگی دندان و یا ترک‌های عمیق دندانی می‌توانند به ریشه دندان برسند. عفونت باکتریایی می‌تواند باعث تورم و التهاب نوک ریشه دندان و تشکیل ابسه شود.
عوامل زمینه ساز آبسه دندان
فاکتورهای زیر خطر تشکیل آبسه دندان را افزایش می‌دهند:
• عدم رعایت بهداشت مناسب دهان – در صورتی که به خوبی از دندان‌ها و لثه مراقبت نکنید احتمال پوسیدگی دندان، بیماری لثه و تشکیلات و همچنین مشکلات و عوارض دیگر افزایش می‌یابد. برای رعایت بهداشت دهان باید حداقل روزی دو مرتبه مسواک بزنید و یک مرتبه نخ دندان بکشید. همچنین روش صحیح مسواک زدن بسیار مهم است. هر بار مسواک زدن باید حداقل دو دقیقه طول بکشد.
• مصرف زیاد قند و شکر – در صورتی که مرتباً غذاهای حاوی قند مصرف کنید احتمال پوسیدگی دندان و تشکیل آبسه بیشتر می‌شود. از جمله غذاهای حاوی قند زیاد می‌توان به شیرینی جات و نوشیدنی‌های شیرین مانند نوشابه و آب میوه های حاوی شکر اشاره کرد.
عوارض و عواقب آبسه دندان
باید توجه داشته باشید آبسه به خودی خود بهبود نمی‌یابد. در صورتی که آبسه پاره شود ممکن است درد آن ناگهان کاهش یابد اما باز هم باید هر چه سریع تر آن را درمان کنید. در صورتی که چرک آبسه تخلیه نشود ممکن است عفونت به فک و نواحی دیگر صورت و گردن گسترش یابد. حتی ممکن است دچار عفونت خون (سپسیس) شوید. عفونت خون وضعیتی خطرناک و جدی است که می‌تواند جان فرد را تهدید نماید.
در صورتی که دچار ضعف سیستم ایمنی هستید اگر آبسه دندان را بدون درمان رها کنید، خطر گسترش عفونت به سایر نواحی بدن بیشتر از افراد عادی است.
پیشگیری از آبسه دندان
• برای پیشگیری از آبسه دندان باید از پوسیدگی دندان پیشگیری کنید.
• دندان‌های خود را حداقل روزی دو مرتبه با خمیر دندان حاوی فلوراید مسواک بزنید
• نواحی بین دندانی را با نخ دندان تمیز کنید
• هر سه تا چهار ماه یک بار مسواک خود را عوض کنید
• رژیم غذایی سالم داشته باشید و مصرف غذاهای حاوی قند و شکر را محدود کنید
• از مصرف مکرر میان وعده اجتناب نمایید
• حداقل سالی یک مرتبه برای چکاپ دندانپزشکی به دندانپزشک مراجعه کنید
• برای محافظت بیشتر از دندان در مقابل پوسیدگی از دهان‌شویه حاوی فلوراید استفاده کنید
تشخیص آبسه
برای تشخیص آبسه دندان علاوه بر معاینه دهان و پیرامون آن ممکن است اقدامات زیر انجام شود:
تست ضربه – ممکن است دندانپزشک با تست ضربه حساسیت دندان را بررسی کند. دندانی که آبسه دارد، معمولاً به فشار یا لمس حساس است.
عکس پرتوی ایکس – در عکس پرتوی ایکس می‌توان آبسه را شناسایی کرد. ممکن است دندانپزشک با استفاده از عکس پرتو ایکس مشخص کند آیا عفونت گسترش یافته است و در نواحی دیگر آبسه ایجاد شده است یا خیر.
سی تی اسکن – در صورتی که آبسه به نواحی دیگر گسترش یافته باشد ممکن است با استفاده از سی تی اسکن گسترش عفونت ارزیابی شود.
درمان آبسه دندان
هدف اصلی از درمان از بین بردن عفونت است.
- بازکردن آبسه و تخلیه چرک داخل آن – دندانپزشک برش کوچکی در آبسه ایجاد می‌کند تا چرک داخل آن تخلیه شود. سپس این ناحیه با محلول آب نمک شست‌وشو داده می‌شود.
- درمان ریشه یا عصب کشی – برای تخلیه کامل عفونت و بافت‌های آلوده عصب کشی انجام شود تا دندان نجات پیدا کند. برای انجام این کار سوراخی در دندان ایجاد می‌شود تا تمامی بافت‌های داخل پالپ برداشته شوند. سپس محفظع پالپ و ریشه دندان با مواد مخصوصی پر می‌شود. پس از آن یک روکش (تاج مصنوعی) بر روی دندان قرار داده می‌شود تا از آن محافظت نماید. در صورت مراقبت مناسب می‌توانید تا آخر عمر از این دندان استفاده کنید.
- کشیدن دندان – در صورتی که برای حفظ دندان خیلی دیر شده باشد، باید دندان کشیده شود.
- تجویز آنتی بیوتیک – در صورتی که عفونت محدود به ناحیه آبسه باشد ممکن است نیازی به آنتی بیوتیک نباشد. اما در صورتی که عفونت به دندان‌های مجاور، فک و یا نواحی دیگر گسترش یافته باشد، احتمالاً برای شما آنتی بیوتیک تشخیص می‌شود تا از گسترش بیشتر عفونت جلوگیری شود. همچنین در صورتی که دچار ضعف سیستم ایمنی باشید باید آنتی بیوتیک مصرف کنید
