در این نوشته می خوانید:
طبق برخی مطالعات، میکروارگانیسم های پروبیوتیک که معمولاً برای تقویت سلامت روده استفاده می شوند، ممکن است مزایایی برای سلامت دندان ها نیز داشته باشند. پروبیوتیک ها (PBS ها) با کاهش پاتوژن های پوسیدگی زا و محافظت در برابر بیماری های پریودنتال مرتبط هستند، اگرچه نحوه عملکرد دقیق آنها در دهان کاملاً مشخص نیست. هدف این مقاله بررسی بهبود سلامت دهان، با تمرکز بر مسائلی مانند حفره، بیماری لثه، بوی بد دهان، موکوزیت و پری ایمپلنتایتیس با استفاده از پروبیوتیک ها است.
میکروب ها به طور متراکم و بیولوژیکی در تمام سطوح بدن ساکن هستند. به طور خاص، مشاهده شده است که مخاط دهان بعد از کولون، دارای دومین تعداد ارگانیسم های میزبان هستند. در حالی که این باکتری ها اغلب به عنوان بالقوه خطرناک برای سلامت تلقی می شوند، این به طور کلی درست نیست. خطر بر اساس نوع میکروب و محیطی که ارگانیسم میزبان در آن یافت می شود متفاوت است.
در واقع، بین میکروبیوتای فیزیولوژیکی و سلامت ارگانیسمی که در آن ساکن است، یک رابطه اساسی وجود دارد. این رابطه یک همکاری متقابل است که در آن باکتری ها و مخمرها آزادند تا با آزاد کردن مولکول هایی که برای میزبان مفید هستند، خود را تغذیه کنند. آنها همچنین در محدوده های خاصی تکثیر می شوند و خود تنظیم شونده هستند تا از رشد انواع و گونه های تهاجمی تر جلوگیری کنند.
برای حفره دهان، به طور گسترده ای پذیرفته شده است که یک میکروبیوتای متنوع و سالم در این ناحیه رشد می کند. بسیاری از گونه های باکتریایی موجود در دهان میکروارگانیسم های مشترک هستند و می توانند در پیشگیری یا درمان بیماری های دهان مفید باشند. مفهومی که به عنوان “نظریه پلاک اکولوژیکی” شناخته می شود، استدلال می کند که تبدیل میکروبیوتا از مشترک به بیماری زا نتیجه تعاملات هم افزایی یا متضاد بین گروه ها است. این فعل و انفعالات تعادل میکروارگانیسم های ساکن را تغییر می دهد و در نتیجه بر تعادل بین سلامت دهان و شروع بیماری تأثیر می گذارد.
میکروبیوتای فیزیولوژیکی برای محافظت از حفره دهان در برابر عفونت ها مشهور هستند. در واقع، گونه هایی که با سلامت کامل مرتبط هستند، شناسایی شده اند، همانطور که گونه های مختلف باکتریایی مرتبط با اختلالات حفره دهان تأیید شده اند. نقش اصلی این مجموعه از میکروب ها، که به عنوان فلور باکتریایی باکال شناخته می شود، مهار رشد باکتری ها و قارچ هایی است که ممکن است مخاط را آلوده کنند یا از مسیر اوروفارنکس به سمت حنجره و فراتر از آن پیشروی کنند.
این گونه های باکتریایی به عنوان یک عنصر معمولی میکروبیوتای انسانی در نظر گرفته می شوند، در حالی که هیچ گونه منحصر به فردی برای حفره دهان یافت نشده است، لاکتوباسیل ها معمولاً کمتر از ۱% از کل میکروبیوتای قابل کشت در دهان را تشکیل می دهند. با این وجود، برخی از گونه ها در نمونه های مدفوع و دهان قابل تشخیص هستند، از جمله L. paracasei، L. plantarum، L. rhamnosus، L. salivarius، که اغلب از نمونه های بزاق جدا می شوند. تحقیقات مبتنی بر کشت نشان می دهند که بیفیدوباکتری ها جزو اولین بی هوازی هایی هستند که حفره دهان را کلونی می کنند. شیر مادر حاوی بیفیدوباکترها و لاکتوباسیل ها است که نشان دهنده قرار گرفتن زود هنگام حفره دهان با این باکتری ها است. گونه های خاص بیفیدوباکتری مانند B.bifidum، B.dentium، B.longum در نمونه های دهانی یافت شده اند. بیفیدوباکتری ها و لاکتوباسیل ها که عموماً بی ضرر تلقی می شوند، با فواید سلامتی در محصولات غذایی تخمیری بیشتر مرتبط هستند که قدمت آن به نوشته های اولیه Metchnikoff برمی گردد. با توجه به میکروبیوتای فیزیولوژیکی و سلامت دهان، تنوعی در توانایی لاکتوباسیل های جدا شده از افراد دارای پوسیدگی فعال یا سالم برای مهار استرپتوکوک موتانس (S. mutans) در شرایط آزمایشگاهی مشاهده شده است.
بیماران مبتلا به پریودنتیت و آنهایی که بافت پریودنتال سالمی دارند، دارای ترکیبات گونه های متفاوتی از باکتری های لاکتوباسیلوس و بیفیدوباکتریوم در میکروبیوتای خود هستند. برعکس، پوسیدگی دندان با بیفیدوباکتری ها و لاکتوباسیل ها مرتبط است. علاوه بر این، مهاجمان برون زا و فرصت طلب، که احتمالاً از طریق غذا وارد دهان می شوند، به عنوان لاکتوباسیل ها و بیفیدوباکتری های مرتبط با پوسیدگی شناسایی شده اند.
پروبیوتیک ها یا میکروارگانیسم های زنده، در صورت مصرف به مقدار کافی، می توانند سلامت میزبان را افزایش دهند. برخلاف پری بیوتیک ها، که اجزاء غذایی غیرقابل هضم هستند و در صورت استفاده توسط باکتری های روده، فواید سلامتی را ارائه می کنند، پروبیوتیک ها مزایایی مانند فیبرهای محلول و نامحلول را ارائه می کنند. نحوه عملکرد دقیق پروبیوتیک ها در دهان نامشخص است. آنها با کاهش واحدهای تشکیل کلونی پاتوژن پوسیدگی زا (CFU) و پیشگیری از عفونت های پریودنتال، تولید موادی مانند اسید لاکتیک، پراکسید هیدروژن، و باکتریوسین ها و تعدیل پاسخ التهابی مرتبط هستند. مطالعات تا حد زیادی توانایی آنها را در رقابت با پاتوژن ها برای سطوح چسبندگی نشان می دهند، احتمالاً از طریق روش های ایمونولوژیک به جای حمله مستقیم به پاتوژن های پریودنتوپاتوژن، سلامت دهان را به طور غیرمستقیم ارتقاء می دهند. مطالعات بیشتر باید با در نظر گرفتن هر دو جنبه بالینی و ایمنی درباره میکروبیوتای دهان تحقیق کنند. تحقیقات بیشتری در مورد مکانیسم های تعدیل کننده اساسی ایمنی پروبیوتیک ها در ابزار دقیق نیاز هستند، زیرا این امر می تواند نیازهای جراحی را بدون جایگزینی کامل آنها به حداقل برساند.
علاوه بر این، پروبیوتیک ها به عنوان یک درمان مؤثر برای کاندیدیازیس پیشنهاد شده اند. مطالعات قدرتمند متعدد نشان داده اند که پروبیوتیک ها، بویژه لاکتوباسیل ها، می توانند رشد بیوفیلم های کاندیدا را در شرایط آزمایشگاهی مهار کنند. نشان داده شده است که آنها علائم بالینی را تقویت می کنند، کلونیزاسیون کاندیدا را در قسمت های مختلف بدن کاهش می دهند، و در موارد خاص، خطر عفونت های قارچی مهاجم را در بیماران بسیار بد حال کاهش می دهند، بنابراین از عوارض جانبی جلوگیری می کنند. این مزایا در تعداد محدودی کارآزمایی بالینی تأیید شده اند.
به طور مشابه، اثرات مثبت پروبیوتیک ها به دنبال آنتی بیوتیک ها یا درمان های شیمی درمانی مشاهده شده اند. در مطالعه ای تأثیر قرص های زیر زبانی لاکتوباسیلوس برویس CO2 بر فراوانی و شدت موکوزیت و همچنین تحمل در برابر شیمی درمانی و پرتو درمانی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج همچنین نشان دادند که قرص های زیر زبانی L. brevis CO2 باعث کاهش بروز موکوزیت دهانی ناشی از درمان ضد سرطان درجه III و IV می شود که منجر به کاهش نرخ کلی موکوزیت و نرخ تکمیل درمان بالاتر می شود. بنابراین، پتانسیل پروبیوتیک ها برای سلامت کلی قابل توجه است.
نتایج تعدادی از تحقیقات روی مصرف پروبیوتیک ها روی جنبه های مختلف سلامت دهان و دندان به قرار زیر هستند:
- مصرف روزانه پروبیوتیک منجر به کاهش قابل توجهی در سطوح mutans در بزاق می شود.
- مصرف کوتاه مدت شیر پروبیوتیک باعث کاهش سطح mutans بزاقی در بین کودکان می شود، اگرچه اثرات طولانی مدت آن مشهود نیستند.
- یک پروبیوتیک خاص می تواند نتایج درمان پریودنتال غیر جراحی را افزایش دهد.
- قرص های پروبیوتیک خوراکی ممکن است به کاهش بوی بد دهان و بهبود کیفیت زندگی مرتبط با سلامت دهان کمک کنند.
- مصرف مداوم پروبیوتیک کوتاه مدت ممکن است شروع پوسیدگی دندان را در کودکان کند کند.
- قرص های پروبیوتیک به طور قابل توجهی عمق پاکت را در بیماران مبتلا به پریودنتیت، بویژه در پاکت های عمیق تر کاهش می دهند.
- یک پروبیوتیک چند گونه ای باعث کاهش خونریزی در پروب کردن و التهاب لثه بیماران بی دندان مبتلا به موکوزیت اطراف ایمپلنت می شود.
- پروبیوتیک ها با کاهش خونریزی و تغییر سطح باکتری های دهان سلامت پریودنتال را در افراد بزرگسالان بهبود می بخشند.
این مطالعات در مجموع بر نقش امیدوارکننده پروبیوتیک ها در ارتقاء سلامت دهان تأکید می کنند، اگرچه اثربخشی آنها ممکن است متفاوت باشد و اثرات بلندمدت آنها نیازمند کاوش بیشتر است.
پروبیوتیک ها چه تأثیراتی بر سلامت دهان و دندان ها دارند؟
در این بخش اثرات مشاهده شده مصرف پروبیوتیک ها بر سلامت دهان را تجزیه و تحلیل می کنیم.
پوسیدگی و میکروب های مرتبط
باکتری های پروبیوتیک زمانی که به طور مناسب بلعیده شوند به طور مثبت برای میزبان مفید هستند. اعتقاد بر این است که مصرف پریوبیوتیک ها باعث اصلاح میکروفلور میزبان و حفظ یا بازسازی یک میکروبیوتای طبیعی می شود. کلونیزاسیون و بلوغ میکروبی زود هنگام حفره دهان در این زمینه از اهمیت ویژه ای برخوردار است زیرا هزار روز اول زندگی فرصتی برای اصلاح میکروبیوتا از طریق مداخلات پیش و پروبیوتیک برای حمایت از رشد و نمو طبیعی فراهم می کند.
مطالعات متعدد نشان می دهند که مصرف محصولات حاوی لاکتوباسیل یا بیفیدوباکتری های پروبیوتیک می تواند مقدار S. mutans را در بزاق کاهش دهد. به نظر می رسد روند کاهش تعداد استرپتوکوک ها در بزاق مستقل از محصول یا سویه استفاده شده باشد. با این حال، این اثر در همه مطالعات مشاهده نشد.
پروبیوتیک ها و همزیست ها در کاهش میزان استرپتوکوک موتانس در بزاق کودکان پس از ۱۵ روز مصرف روزانه پروبیوتیک و کشک همزیست مؤثر هستند. سین بیوتیک ها به عنوان “ترکیبی از پروبیوتیک ها و پری بیوتیک ها که تأثیر مفیدی بر میزبان دارند” توصیف می شوند که این تأثیر با افزایش بقا و کاشت مکمل های غذایی میکروبی زنده اتفاق می افتد. اصطلاح “پری بیوتیک” برای اولین بار برای توصیف یک ماده غذایی غیرقابل هضم استفاده شد که با افزایش انتخابی رشد باکتری، تأثیر مثبتی بر میزبان دارد. سطح S. mutans بزاق کودکان به طور مؤثر توسط پروبیوتیک ها و سین بیوتیک ها مهار شد. با این حال، کشک پروبیوتیک در جلوگیری از رشد S. mutans در کودکان مؤثرتر از کشک همزیست بود.
در مطالعه ای بالینی، اثر پنیر با افزودن لاکتوباسیلوس کازئی بر کاهش استافیلوکوکوس موتانس و تعداد کل میکروارگانیسم ها در بزاق داوطلبان پس از نمونه برداری در ۲۸ روز آزمایش شد. به گروه کنترل پنیر بدون پروبیوتیک داده شد. تعداد کل میکروب ها و S. mutans در بزاق داوطلبان می تواند با هر دو محصول به طور قابل توجهی کاهش یابد. با این وجود، تنها ترکیبی از محصول و L. casei توانست چگالی کم Porphyromonas gingivalis را پس از درمان حفظ کند و در عین حال تراکم Agreggatibacter actinomycetemcomitans را نیز کاهش دهد. در نتیجه، میکروارگانیسم های پروبیوتیک موجود در پنیر توانایی خود را برای انتقال نشان دادند و آن را به یک جایگزین بالقوه برای کاهش میکروبیوتای بالقوه بیماری زا در حفره دهان تبدیل کردند.
بررسی تأثیر مصرف شیر و پودر پروبیوتیک بر نمره پلاک کودکان و سطوح بزاق S. mutans نشان داد که مصرف شیر و پودر پروبیوتیک منجر به کاهش معنی دار آماری S. mutans در بزاق می شود. برای گروهی که پودر پروبیوتیک مصرف کردند، این کاهش بیشتر بود. با این حال، تنها نوشیدن شیر پروبیوتیک به طور قابل توجهی نمره پلاک را کاهش داد.
بررسی این که آیا مصرف روزانه آدامس های حاوی Lactobacillus salivarius HM-6 Paradens با کاهش پوسیدگی دندان در کودکان با سطوح پوسیدگی بالا مرتبط است یا خیر، کاهش قابل توجهی در بروز و شیوع پوسیدگی در دوران کودکی را پس از دوره پیگیری ۱ ساله کشف کرد، که نشان می دهد Lactobacillus salivarius HM-6 Paradens ممکن است در پیشگیری ثانویه (کاهش پیشرفت ضایعات موجود) مؤثرتر از پیشگیری اولیه (جلوگیری از ضایعات جدید) باشد، اما تحقیقات بیشتری برای تأیید این اثرات و تحقیقات طولانی مدت مورد نیاز هستند. در حالی که گروه پروبیوتیک نمرات پلاک خود را به طور مداوم در طول دوره آزمایشی حفظ کردند، این مطالعه کاهش قابل توجهی در ایجاد پلاک نشان نداد.
متأسفانه، با توجه به پوسیدگی دندان، گروه ها نسبتاً کوچک و مطالعات نسبتاً کوتاه بودند. علاوه بر این، بسیار مهم است که بدانیم سطح بزاق میکروب های مرتبط با پوسیدگی ارتباط مستقیمی با خود پوسیدگی دندان ندارد. بنابراین، نمی توان اظهار نظر قطعی در مورد اثرات باکتری های پروبیوتیک بر پوسیدگی دندان بیان کرد.
بیماری پریودنتال
پروبیوتیک Lactobacillus reuteri ابزار مفیدی برای التهاب لثه و بیماری پریودنتال است. مصرف پروبیوتیک حاوی لاکتوباسیلوس رویتری برای سلامت پریودنتال مفید است و بهبود تمام پارامترهای BOP، GI، PI، سطح چسبندگی و عمق پاکت را نشان داده شدند.
تجزیه و تحلیل اثرات W. cibaria CMU که یک باکتری گرم مثبت است و قادر به تبدیل گلوکان S. mutans به دکستران محلول در آب با مهار بیماری پوسیدگی است نشان داد که این پروبیوتیک در درمان بیماری پریودنتال بر روی F. nucleatum نیز مؤثر است.
ابزار دقیق مجدد با نوک اولتراسونیک همراه با پروبیوتیک های L. reuteri باعث کاهش عمق پروب پاکت می شود. سطح عمق پروب پاکت کمتر می شود، پاکت ها بهتر بسته می شوند، پاکت های کمتری وجود خواهند داشت که به جراحی نیاز دارند و خطر پیشرفت بیماری در افرادی که از پروبیوتیک استفاده می کنند کمتر خواهد بود. پروبیوتیک ها ممکن است از طریق فرآیندهای ایمونولوژیک به جای سرکوب مستقیم پاتوژن های پریودنتوپاتوژن، تأثیرات مفیدی بر سلامت دهان داشته باشند.
هالیتوزیس یا بوی بد دهان
- cibaria یک پروبیوتیک خوراکی است که بر بوی بد دهان تأثیر می گذارد و افرادی که از آن استفاده می کنند تغییرات آماری معنی داری را درباره هالیتوز ذهنی و کیفیت زندگی مرتبط با سلامت دهان نشان دادند.
موکوزیت و پری ایمپلنتایتیس
بررسی اثرات استفاده از پروبیوتیک های چند گونه (ترکیبی از میکروارگانیسم های ترکیبی از بیفیدوباکتریوم و سویه های لاکتوباسیلوس) به عنوان درمان کمکی برای درمان موکوزیت اطراف ایمپلنت همراه با دبریدمان مکانیکی معمولی نشان داد که پروبیوتیک درمانی مزایای بالینی و ایمنی بیشتری را در صورت استفاده در کنار دبریمان مکانیکی ارائه می دهد. با این حال، این بررسی محدودیت دوره ارزیابی کوتاه خود را تأیید کرد و تحقیقات بیشتری برای ارزیابی اثرات طولانی مدت پروبیوتیک درمانی برای درمان پری ایمپلنتایتیس توصیه می شود. اعتقاد بر این است که سویه های باکتریایی خاص مورد استفاده در فرمول های پروبیوتیک و برهمکنش های آنها با میکروبیوتای دهان به تنوع در نتایج کمک می کنند. محققان پیشنهاد کردند که خواص تعدیل کننده ایمنی و ضد میکروبی پروبیوتیک ها می تواند این نتایج مثبت را توضیح دهد.
بررسی چگونگی تأثیر پروبیوتیک ها بر مدیریت غیر جراحی پری ایمپلنتایتیس، عفونتی که در اطراف ایمپلنت های دندانی ایجاد می شود، نشان داد که درمان غیر جراحی پری ایمپلنتایتیس منجر به بهبود قابل توجهی در ویژگی های بالینی می شود. مطالعات نشان دادند که دبریدمان غیر جراحی و توصیه های بهداشتی دهان، ویژگی های بالینی محل های اطراف ایمپلنت را به صورت آماری معنی داری بهبود می بخشند. با این حال، دستیابی به بافت کاملاً سالم اطراف ایمپلنت دشوار بود، که نشان می دهد ممکن است درمان غیر جراحی برای از بین بردن التهاب اطراف ایمپلنت کافی نباشد. پری ایمپلنتایتیس را می توان بدون جراحی به عنوان خط اول درمان، درمان کرد.
به طور کلی، مزایای دارویی متعددی از میکروارگانیسم های پروبیوتیک ناشی می شوند: آنها ممکن است به کاهش بوی بد دهان، تقویت سیستم ایمنی محلی، تقویت دفاع در برابر عفونت های احتمالی دهان و کمک به حفظ تعادل سالم باکتری های موجود در دهان که باعث پوسیدگی دندان و بیماری لثه می شوند کمک کنند.
نتیجه گیری
هر گونه باکتری دارای پتانسیل ارتقاء سلامت دهان و دندان است، اما برای درک درست تأثیر آنها، ارزیابی هر یک به طور جداگانه مهم است. مهم است که بدانیم همه باکتری های موجود در دهان ممکن است به عنوان پروبیوتیک طبقه بندی نشوند. انواع مختلفی از مزایای درمانی باکتری های پروبیوتیک به اثبات رسیده اند. بر اساس برخی مطالعات، آنها ممکن است به پیشگیری از هالیتوزیس، حفظ تعادل سالم فلور باکتریایی دهان و جلوگیری از رشد باکتری های خطرناکی که باعث پوسیدگی دندان و بیماری لثه می شوند کمک کنند. علاوه بر این، آنها ممکن است سیستم ایمنی ناحیه دهان را تقویت کنند و دفاع آن را در برابر هرگونه عفونت دهان تقویت کنند. با توجه به این مزایا، هیچ توجیهی برای ممنوعیت استفاده از آنها وجود ندارد زیرا ممکن است به حفظ سلامت عالی دندان کمک کنند.
