مراقبت های دندانپزشکی طی دوران بارداری

سلامت دهان و دندان طی دوران بارداری چالش های خاص خود را دارد و به طور مستقیم روی سلامت مادر و جنین تاثیر خواهد گذاشت. در این مقاله به درمان های مجاز و غیر مجاز طی دوران بارداری خواهیم پرداخت. تهوع صبحگاهی، تغییرات هورمونی و بالا رفتن مصرف کربوهیدرات ها (در نتیجه ی ویار یا میل شدید طی دوران بارداری) می تواند موجب پوسیدگی دندان ها، بیماری لثه ها، التهاب لثه ها و دیگر شرایطی شود که ممکن است نیاز به فرایند دندانپزشکی داشته باشند.

این مشکلات در برخی موارد می توانند برای جنین نیز خطر داشته باشند. برای مثال، بیماری پریودنتال می تواند سطح پروستاگلاندین (نوعی واسطه ی التهابی) خون را بالا ببرد که می تواند منجر به تولد زودرس شود. بعلاوه می تواند سطوح پروتئین واکنشی سی (CRP) بدن را افزایش دهد، که در عوض می تواند موجب انسداد شریان ها، سکته ی مغزی و لخته ی خون شود.

بیماری لثه یکی دیگر از علل نگرانی است، زیرا می تواند سطوح باکتری در بدن را به هم بریزد و غدد سینه را تحت تاثیر قرار دهد. بعلاوه، در برخی زنان شرایطی تحت عنوان گرانولوم (توموری که از جوانه های گوشتی درست می شود) پیوژنیک (چرک زا) دهانی ایجاد می شود که به نام تومور بارداری نیز شناخته می شود. گرچه تومورهای دهانی دوران بارداری واقعا سرطانی نیستند، با این حال ممکن است به راحتی دچار خونریزی شوند و موجب درد و ناراحتی شدید بیمار شوند.

نکته ی آخر اینکه: مراجعه به دندانپزشک و حفظ بهداشت دهان و دندان برای حفظ سلامت مادر و جنین طی دوران بارداری از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است. در زیر به برخی سوالات مهم در رابطه با اقدامات دندانپزشکی طی دوران بارداری خواهیم پرداخت.

آیا استفاده از بی حسی موضعی طی دوران بارداری بی خطر است؟

طی تحقیقات انجام شده، انجام اقدامات دندانپزشکی تحت بی حسی موضعی طی دوران بارداری کاملا بی خطر است. مطالعات حاکی از آن است، در کودکانی که مادران آنها در دوران جنینی آنها در معرض داروهای بی حس کننده ی موضعی قرار گرفته بودند هیچ گونه علائم فلج مغزی، شکاف کام و لب یا نقص قلب مشاهده نشده بود. علاوه بر این، زنان باردار در معرض خطر زایمان زودرس، سقط جنین یا کاهش وزن جنین حین تولد قرار نخواهند داشت.

گرچه نکات مهم گفته شدند، اما لازم به ذکر است که داروهای بی حسی – مخصوصاً لیدوکائین، که مشهورترین داروی بی حسی طی دوران بارداری است، پس از تزریق از جفت عبور می کند.

با این حال، متخصصان پزشکی بر این باورند که حصول اطمینان از راحتی بیمار و عدم احساس درد در اولویت است، زیرا سطوح بالای درد می تواند باعث بالا رفتن میزان استرس شود که روی سلامت مادر و جنین تاثیر منفی خواهد داشت. بنابراین اکثر دندانپزشک ها توصیه می کنند که میزان اندکی داروی بی حس کننده استفاده شود تا بدون قرار دادن جنین در معرض مقادیر بالای دارو، موجب کاهش ناراحتی شوند.

آیا حین بارداری می توان درمان ریشه (عصب کشی) انجام داد؟

در صورتی که تاکنون درد ناشی از عفونت کانال ریشه را تجربه کرده باشید، می دانید که این مشکل اورژانسی است. این در دوران بارداری نیز صدق می کند. دندان هایی که نیاز به درمان ریشه یا عصب کشی دارند، به طور کلی در مرحله ی آخر پوسیدگی و آسیب هستند که خطر عفونت را بوجود می آورند. این شرایط برای مادران باردار خطرناک است، بنابراین فرایند درمان ریشه نه تنها ضروری است، بلکه برای حفظ سلامت مادر و فرزند ضروری هم هست. فرایند درمان ریشه ی اورژانسی می تواند در تمام مراحل بارداری تحت بی حسی موضعی انجام شود، اما درمان های معمول یا انتخابی را می توان حداقل طی سه ماهه ی دوم انجام داد.

تقریبا نیمی از تمام زنان باردار، بین ماه های دوم تا هشتم بارداری خود دچار التهاب لثه می شوند. بنابراین، انجام پاکسازی های معمول به شدت توصیه می شود، زیرا می تواند به پیشگیری از بیماری لثه، عفونت های دهان، تجمع پلاک روی دندان ها، و دیگر مشکلات معمول کمک کند.

در صورتی که در دوران بارداری درون دندان های خود حفره دارید، دندانپزشک توصیه خواهد کرد آن را درمان کنید تا احتمال عفونت را کاهش دهید، زیرا می تواند روی جنین شما تاثیر منفی بگذارد. با این حال، باید از انجام این کارها طی سه ماهه ی سوم بارداری اجتناب کنید زیرا خوابیدن به پشت برای مدت زمان طولانی ممکن است برای شما آزار دهنده و ناراحت کننده باشد. تمام فرایندهای غیر ضروری و زیبایی، شامل سفید کردن دندان ها باید تا پس از تولد نوزاد به تعویق انداخته شوند.

آیا طی دوران بارداری می توان عکس رادیوگرافی با اشعه ی ایکس از دندان گرفت؟

همواره اهمیت مراقبت های سلامتی دهان و دندان طی دوران بارداری از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده اند. کنگره ی آمریکایی زنان و زایمان در سال ۲۰۱۳ مقاله ای منتشر نمود که در آن بیان شده بود “پاکسازی دندان ها و رادیوگرافی دندان ها با اشعه ی ایکس برای زنان باردار کاملا بی خطر است”.

گرچه برخی مطالعات حاکی از آن است که رادیو گرافی دندان با اشعه ی ایکس می تواند مشکلاتی از قبیل وزن پایین نوزاد حین تولد را در پی داشته باشد، محققان بر این باورند که این عدد تنها نشان دهنده ی زنانی است که بیماری پریودنتال داشته اند (بنابراین احتمال استفاده از اشعه ی ایکس در دوران بارداری آنها افزایش خواهد یافت)، که خود می تواند موجب پایین بودن وزن نوزاد حین تولد شود.

دندانپزشک به طور کلی باید از یک پیش بند محافظ استفاده کند که به طور ویژه برای به حداقل رساندن میزان قرار گرفتن در معرض اشعه، برای افراد باردار و غیر باردار، طراحی شده است. اهیمت این نوع پیش بندها برای زنان باردار بیشتر است، زیرا خطر قرار گرفتن منطقه ی شکم در معرض اشعه را به حداقل می رساند. برخی دندانپزشک ها ممکن است برای تاباندن اشعه ی ایکس، یقه ی محافظ تیروئید در اختیار بیمار قرار دهند.

دندانپزشک ها برای تاباندن اشعه ی ایکس از دستگاه هایی استفاده می کنند که سطوح پرتوهای آنها بسیار بسیار پایین است. این دستگاه ها برای مادران باردار کاملا بی خطر هستند و جلیقه ای که طی این فرایند می پوشند، جنین آنها را بیشتر محافظت خواهد کرد. با این حال، طی دوران بارداری باید از قرار گرفتن در معرض رادیوگراف های معمولی اجتناب کرد.