خشکی دهان چه تأثیری روی دندان ها دارد؟

خشکی دهان چیست؟

دهان شما برای اینکه بتواند به درستی عمل کند به بزاق نیاز دارد. بزاق دهان شما را مرطوب نگه می دارد، و به تجزیه غذا و در بلع به شما کمک می کند. همچنین به عنوان یک پاک کننده عمل می کند. بزاق دائماً اطراف دهان و دندان های شما را می شوید، با پوسیدگی دندان های شما مبارزه می کند و به تمیز نگه داشتن دندان ها کمک می کند. خشکی دهان یا “زروستومیا” وضعیتی است که روی جریان ترشح بزاق تأثیر می گذارد و باعث می شود دهان شما احساس خشکی کند. خشکی دهان ممکن است برای هر کسی اتفاق بیفتد- به عنوان مثال، زمانی که عصبی هستید یا استرس دارید. با این حال، زمانی که خشکی دهان ادامه یابد، می تواند مشکل آفرین باشد.

چگونه می توانیم متوجه شویم که خشکی دهان داریم؟

چندین علامت وجود دارند که باید مورد توجه قرار گیرند. البته، واضح ترین آنها، خشکی دهان است. برخی افراد همچنین احساس می کنند که بزاق آنها غلیظ و چسبناک شده است و باعث می شود صحبت کردن یا قورت دادن دشوار شود. برخی از افراد نیز داخل دهان خود احساس “خارش” یا سوزش دارند و به برخی غذاها حساس می شوند. دهان ممکن است زخم شود و خطر پوسیدگی دندان ها و بیماری لثه بیشتر است. در برخی موارد، دهان بعلاوه می تواند قرمز و براق شود. احساس چسبندگی و خشکی در دهان؛ مشکل در جویدن، بلعیدن، چشیدن، یا صحبت کردن؛ احساس سوزش در دهان؛ احساس خشکی در گلو؛ لب های ترک خورده؛ زبان خشک و خشن؛ عفونت داخل دهان؛ و بوی بد دهان نیز از جمله این علائم هستند.

اگر هر یک از این علائم را دارید، لزوماً به این معنا نیست که شما خشکی دهان دارید. اما ممکن است بهتر باشد در مورد آن با تیم دندانپزشکی یا پزشک خود صحبت کنید.

چه چیزی می تواند باعث خشکی دهان شود؟

خشکی دهان می تواند نشانه مشکلات مختلف متعددی باشد و با افزایش سن ممکن است رخ دهد.

دلایل مختلفی برای خشکی دهان وجود دارند:

• عوارض جانبی برخی داروها. صدها دارو می توانند باعث شوند که غدد بزاقی بزاق کمتری تولید کنند. به عنوان مثال، این یک عارضه جانبی داروهایی مانند داروهای فشار خون بالا، افسردگی و مشکلات کنترل مثانه، قرص های قلبی است. پزشک، داروساز یا تیم دندانپزشکی شما باید بتواند به شما بگوید که آیا داروی شما می تواند موجب بروز مشکلاتی شود یا خیر.
• بیماری. در برخی موارد، خشکی دهان می تواند نتیجه مستقیم یک وضعیت پزشکی باشد. سندرم شوگرن، HIV/AIDS، دیابت، لوپوس، و انسداد غدد بزاقی همگی می توانند باعث خشکی دهان شوند.
• پرتو درمانی. غدد بزاقی در صورت قرار گرفتن در معرض تشعشع در طول درمان سرطان ممکن است آسیب ببینند.
• شیمی درمانی. داروهایی که برای درمان سرطان استفاده می شوند می توانند بزاق را غلیظ تر کنند و باعث خشکی دهان شوند.
• آسیب عصبی. آسیب به سر یا گردن می تواند به اعصابی که به غدد بزاقی دستور تولید بزاق می دهند آسیب برساند.

خشکی دهان همچنین می تواند ناشی از درمان های پزشکی مانند رادیوتراپی یا جراحی سر یا گردن باشد.

تشخیص خشکی دهان

پزشک یا دندانپزشک سوابق پزشکی شما را بررسی می کند و در مورد داروهایی که مصرف می کنید سؤال می پرسد. او همچنین ممکن است آزمایش خون یا آزمایشی را پیشنهاد دهد که میزان بزاق تولید شده را اندازه گیری می کند.

آیا زنان بیشتر در معرض خشکی دهان قرار دارند؟

زنانی که در دوران یائسگی قرار به سر می برند (که اغلب “تغییر” یا “تغییر زندگی” نامیده می شود) ممکن است از خشکی دهان رنج ببرند. زنانی که یائسه شده اند و تحت درمان جایگزینی هورمونی (HRT) قرار می گیرند، نیز ممکن است از خشکی دهان رنج ببرند. اگر در حال دارو مصرف هستید و هر یک از علائم خشکی دهان را دارید، با پزشک خود صحبت کنید تا ببینید آیا می توان آن را تغییر داد یا خیر.

خشکی دهان غالباً چگونه درمان می شود؟

بسته به علت خشکی دهان، پزشک می تواند درمان مناسب را توصیه کند. به عنوان مثال، اگر دارو باعث خشکی دهان شود، پزشک یا دندانپزشک ممکن است تغییر داروها یا تنظیم دوز را توصیه کند، یا ممکن است یک جایگزین بزاق تجویز کند.

آیا می توان از خشکی دهان جلوگیری کرد؟

متأسفانه، به نظر می رسد هیچ راهی برای جلوگیری از این مشکل وجود نداشته باشد، گرچه محصولاتی برای کاهش علائم وجود دارند.

خشکی دهان چه مشکلاتی می تواند ایجاد کند؟

بزاق به دفع اسیدی کمک می کند که دندان های شما را مورد حمله قرار می دهد، و بخش بسیار مهمی از سلامت دندانی شما است. بزاق به تجزیه غذا در حین جویدن کمک می کند و این امکان را برای شما فراهم می کند که غذا را راحت تر قورت دهید. برخی از افراد زمانی که جریان بزاق آنها تحت تأثیر قرار می گیرد، در بلع مشکل دارند.

بزاق بعلاوه در مبارزه با پوسیدگی دندان بسیار مهم است. به مبارزه با باکتری هایی که باعث تشکیل پلاک های دندانی و پوسیدگی دندان و بیماری لثه می شوند، کمک می کند. پلاک لایه نازک و چسبناکی است که مدام روی دندان های شما شکل می گیرد.

علاوه بر این، کمبود بزاق ایجاد عفونت های قارچی در دهان را افزایش می دهد زیرا بزاق به کنترل میکروب های مضر کمک می کند.

بزاق کمتر همچنین می تواند روی طعم غذا تأثیر بگذارد و خوردن غذاهای خشک را سخت تر کند. گاهی اوقات می تواند بر گفتار شما تأثیر بگذارد و احتمال بوی بد دهان افراد را افزایش دهد.

چه محصولاتی برای کمک به خشکی دهان وجود دارند؟

تعدادی از محصولات برای کمک به مرطوب نگه داشتن دهان شما طراحی شده اند. اینها معمولا ژل یا اسپری هستند. برخی از آنها دارای مواد اضافی هستند که ممکن است به جلوگیری از بروز مشکلات دندان و لثه کمک کند. همچنین محصولات ویژه ای برای کمک به بهداشت روزانه دهان شما وجود دارند (به عنوان مثال خمیر دندان و دهانشویه).

اگر خشکی دهان داشته باشیم چند وقت یک مرتبه باید به دندانپزشک مراجعه کنیم؟

خطر پوسیدگی دندان و بیماری لثه با خشکی دهان بیشتر است و این موارد می توانند سریع تر از حد معمول بدتر شوند. بنابراین مهم است که به طور منظم به تیم دندانپزشکی خود مراجعه کنید. تیم دندانپزشکی شما به شما می گوید که چند وقت یکبار باید مراجعه کنید.

برای کمک به کاهش علائم خشکی دهان چه کاری می توان انجام داد؟

راه های مختلفی برای کاهش علائم خشکی دهان وجود دارند. برخی افراد دریافته اند که نوشیدن آب یا مکیدن شیرینی های بدون قند در کوتاه مدت کمک می کند. نوشیدن آب فراوان و اجتناب از تنباکو و الکل نیز می توانند کمک کنند. استفاده از محصولات بدون قند بسیار مهم است، زیرا خشکی دهان می تواند احتمال پوسیدگی دندان را افزایش دهد. جویدن آدامس بدون قند نیز می تواند کمک کند زیرا دهان شما را به تولید بزاق تشویق می کند. تیم دندانپزشکی شما ممکن است محصولاتی مانند دهانشویه، ژل، خمیر و قرص هایی توصیه کند که می توانید آنها را از داروساز تهیه کنید.

باید از چه خمیردندانی استفاده کرد؟

استفاده از خمیر دندان حاوی فلوراید حاوی حداقل ۱۳۵۰ تا ۱۵۰۰ ppm (قسمت در میلیون) فلوراید بسیار مهم است. یک خمیر دندان “مراقبت کامل” ممکن است بهترین باشد زیرا حاوی عوامل ضد باکتری و سایر مواد برای کنترل تشکیل پلاک است. برخی از محصولات حاوی سدیم لوریل سولفات (SLS) هستند و برخی از افراد مبتلا به خشکی دهان متوجه می شوند که این ماده می تواند باعث تحریک دهان و بدتر شدن وضعیت آنها شود.

نکات مفید

شما می توانید علائم خشکی دهان را با موارد زیر کاهش دهید:

• نوشیدن آب یا نوشیدنی بدون قند در طول وعده های غذایی. این کار جویدن و بلع را آسان تر می کند. همچنین ممکن است طعم غذا را بهبود بخشد.
• اجتناب از نوشیدنی های حاوی کافئین مانند قهوه، چای و برخی نوشابه های گازدار. کافئین می تواند دهان را خشک کند.
• جویدن آدامس بدون قند یا مکیدن آبنبات سفت بدون قند برای تحریک جریان بزاق. آبنبات با طعم مرکبات، دارچین یا نعناع انتخاب های خوبی هستند. برخی از آدامس ها و آبنبات های بدون قند حاوی زایلیتول هستند و ممکن است به پیشگیری از پوسیدگی کمک کنند.
• پرهیز از غذاهای تند یا شور که ممکن است باعث ایجاد درد در خشکی دهان شوند.
• پرهیز از تنباکو یا الکل. آنها دهان را خشک می کنند. اگر در حال حاضر سیگاری هستید، به ترک آن فکر کنید.
• استفاده از بخور در شب.

کمک دندانپزشک به جلوگیری از بروز مشکلات ناشی از خشکی دهان

تیم دندانپزشکی شما نمی تواند در مورد علت خشکی دهان به شما کمک کند. اما در بسیاری از موارد با کمک به تمیز نگه داشتن دهان و استفاده از فلوراید، می تواند کمک کند شروع پوسیدگی دندان به تأخیر بیفتد. تیم دندانپزشکی شما می تواند در مورد رژیم غذایی به شما توصیه هایی بکند و به شما بگوید که چگونه از دندان ها و لثه های خود به درستی مراقبت کنید.