در این نوشته می خوانید:
کیست دندان چیست؟
کیست یک کیسه یا محفظه از جنس بافت است که درون خود مایع یا مواد نرم دارد. کیست ها قادرند روی انواع بافت های بدن از جمله صورت و دهان (شامل فک ها) شکل بگیرند. برخی از آنها در کنار دندان شکل می گیرند که تحت عنوان کیست های دندانی شناخته می شوند. کیست ها واکنش بدن به شرایطی هستند که معمولاً به آرامی پیشرفت می کنند. این ضایعات ممکن است استریل باشند یا عفونی شوند.
علل تشکیل کیست های دندانی
کیست های دندانی ممکن است در نوک ریشه های دندان مرده (از دست رفته) شکل بگیرند. بعلاوه، ممکن است در اطراف تاج های (و ریشه های) دندان های نهفته تشکیل شوند. علت تشکیل اکثر کیست ها مرگ (از دست رفتن) دندانی است که در کنار آن بوجود می آیند که از دست رفتن دندان نیز ممکن است به علت عفونت یا آسیب اتفاق بیافتد. دیگر کیست ها در نتیجه ی رشد نادرست دندان ها بوجود می آیند، مثلاً ممکن است دندان برای رشد درست و صحیح در دهان جای کافی نداشته باشد و به صورت کج رشد کند. به ندرت پیش می آید که کیست های دندانی بخشی از سندروم ژنتیکی (به عنوان مثال، سندروم گورلین) باشند که علائم و نشانه های دیگری نیز دارند. دندانپزشک یا جراح فک راجع به علل بروز کیست های دندانی به شما بیشتر توضیح خواهند داد.
آیا ممکن است همزمان چند کیست دندانی ایجاد شوند؟
کنار هر دندانی ممکن است کیست ایجاد شود، اما در اکثر افراد هر مرتبه ممکن است تنها یک کیست ایجاد شود. با این حال، برخی افراد مستعد ایجاد چند کیست همزمان هستند که می تواند به علت شرایط دندان های آنها باشد یا اینکه این شرایط به صورت ارثی به آنها منتقل شده باشد و کیست های دندانی بخشی از ویژگی های جسمی آنها باشد.
کیست های دندان چه مشکلاتی ایجاد می کنند؟
این نوع کیست ها ممکن است منجر به بروز مشکلات بسیاری شوند. این امکان وجود دارد که برخی از آنها به مدت چند ماه یا حتی چند سال پنهان باقی بمانند. برخی از آنها در صورتی مشکل آفرین می شوند که:
- عفونی شوند (منجر به بروز درد یا تورم شوند)؛
- به تدریج جایگزین برخی بافت های استخوانی شوند (می توانند موجب تضعیف فک ها شوند)،
- به دیگر دندان ها یا بافت های درون دهان فشار وارد کنند؛
- مانع عملکرد طبیعی دندان ها و بافت های دهان شوند.
علائم کیست دندان
در صورت عفونی شدن کیست های دندان (تبدیل آنها با آبسه) می توانید به سادگی آنها را پیدا کنید. اما دندانپزشک قادر است از روی تصاویر رادیو گرافی با اشعه ی ایکس به شما بگوید کیست دندانی دارید یا خیر: کیست های دندان مانند مناطق (حفره های) تیره تر دیده می شوند. برخی افراد تنها پس از شکسته شدن فک طی حادثه متوجه وجود کیست ها می شوند (زیرا کیست موجب تضعیف استخوان فک می شود).
تفاوت کیست دندان و آبسه ی دندان
آبسه ها عفونت های مزمن موضعی هستند که باید فوراً تحت نظر دندانپزشک قرار گیرند. به ندرت پیش می آید که شخصی متوجه وجود آبسه ی دندان نشود- زیرا معمولاً با درد های مزمن شدید، تورم (لثه ها یا حتی صورت و گونه) و گاهی اوقات با بو یا مزه ی نامطبوع در دهان همراه هستند. آبسه ها می توانند درون یا در کنار کیست های دندان تشکیل شوند، و اینجاست که این دو ضایعه با یکدیگر اشتباه گرفته می شوند. کیست های دندانی الزاماً عفونی نیستند و می توانند به تدریج و ظرف چند ماه، یا حتی چند سال، بدون هیچ علامت و نشانه ای رشد کنند.
پیشگیری از تشکیل کیست های دندانی
به ندرت کنار دندان هایی که زنده می مانند کیست تشکیل می شود. در صورت از بین رفتن اعصاب درون دندان (در نتیجه ی عفونت یا آسیب)، متخصص درمان ریشه اعصاب را تخلیه خواهد کرد و فضای به جا مانده از آن را با مواد مخصوصی پر خواهد کرد تا مانع تبدیل شدن آن به مکانی برای تشکیل عفونت شود. در صورت موفقیت درمان ریشه، بافت های مجاور ریشه برای تشکیل کیست (یا حتی آبسه) تحریک نخواهند شد.
برای سلامت دندان ها و دیگر بخش های دهان، بهتر است برای چکاپ شدن به طور منظم به دندانپزشک مراجعه کنید. گاهی اوقات، ممکن است دندانپزشک نگران وجود دندان پنهان درون بافت لثه باشد و با گرفتن تصویر رادیوگرافی با اشعه ی ایکس بخواهد شرایط و وضعیت سلامت آن را بررسی کند. اغلب، دندانپزشک معتقد است دندان نهفته باید با دقت کامل مورد بررسی قرار گیرد یا حتی کشیده شود؛ این کار هم می تواند کمک کند کیست های کوچک به راحتی پیدا شوند، یا اینکه با برداشتن نقطه ی آغازی مانع تشکیل کیست شود.
درمان کیست های دندان
درمانی که دندانپزشک یا حتی جراح فک و صورت پیشنهاد می دهند به محل کیست، و نوع و اندازه ی آن بستگی دارد. بهتر این است که دندانپزشک یا جراح فک و صورت کیست را خارج کند تا:
- آن را تحت آزمایش قرار دهند؛
- به بافت ها کمک کند بهبود یابند؛
- مانع تشکیل کیست های دیگر شود.
این درمان معمولاً همراه با درمان دیگر مشکلات دندان (یا دندان ها) انجام می شود که با کیست همراه هستند.
گزینه های درمان برای کیست انتهای ریشه دندان
اگر کیست کوچکی در انتهای ریشه ی از دست رفته ی دندان وجود داشته باشد، درمان ریشه ی از دست رفته به تنهایی، به کیست اجازه می دهد به تدریج و به صورت خود به خود بهبود یابد. کیست های دیگر در انتهای ریشه های دندان (مخصوصاً در دندان های جلو) باید توسط دندانپزشک یا جراح فک و صورت تخلیه شوند تا کمک کنند درمان ریشه با موفقیت بیشتری انجام شود.
