تفاوت تمیز کردن دندان با ایمپلنت

آیا ابزارهای پاکسازی دندان و ایمپلنت متفاوت هستند؟

بسیاری از افرادی که به جای دندان های از دست رفته خود ایمپلنت دندانی کاشته اند شاید با این پرسش مواجه بوده اند که آیا پاکسازی ایمپلنت های دندانی با پاکسازی دندان های طبیعی متفاوت است یا خیر. اگر بخواهیم پاسخ این پرسش را در یک جمله خلاصه کنیم باید بگوییم که پاکسازی اطراف ایمپلنت های دندان به دو دلیل با پاکسازی دندان های طبیعی متفاوت است: اول اینکه هر یک از آنها به شکلی متفاوت به استخوان ها و لثه های پیرامون متصل می شوند؛ دوم اینکه، موادی که ایمپلنت ها از آنها ساخته می شوند با دندان های طبیعی تفاوت زیادی دارند.

ایمپلنت های دندان جایگزین قسمت ریشه دندان می شوند. تاج یا دندان های مصنوعی، بریج ها یا پروتزهای متحرک- جایگزین های دندان که قسمت های قابل مشاهده دندان را تشکیل می دهند- به ایمپلنت متصل می شوند. معمولاً بین ایمپلنت و دندان مصنوعی قطعه متصل کننده ای به نام اباتمنت وجود دارد. موفقیت کل این سیستم بر مبنای اتصال ایمپلنت به استخوان می باشد. تیتانیوم، فلزی که ایمپلنت از آن ساخته می شود، به صورت منحصر بفردی osteophilic است- که در معنای لغوی به معنای “استخوان- دوست” بودن است. این فلز در فرایندی تحت عنوان اسئواینتگریشین (“osseo”- استخوان؛ “integration”- جوش خوردن یا پیوند و اتصال) با استخوان جوش می خورد.

در بالای استخوان، جایی که فرایند جوش خوردن پایان می یابد، اباتمنت با بافت لثه تماس پیدا می کند، جایی که این قطعه تحت حمایت یک بافت همبند (بافت پیوند دهنده) قرار دارد، این بافت متشکل از فیبرهایی است که از مواد سختی به نام کلاژن ساخته شده اند. این فیبرها زیر سطح موازی با انتهای ایمپلنت در بالای استخوان امتداد دارند و بافت لثه را روی سطح ایمپلنت نگه می دارند.

بالاترین قسمت ایمپلنت، اباتمنت و پایین ترین قسمت دندان مصنوعی، از طریق ساختار خاصی به نام چسبندگی مخاطی یا چسبندگی اپیتلیال به لثه (لایه سطحی “پوست”) متصل می شوند. در واقع سلول ها از طریق پدهای مکش میکروسکوپی به فلز یا سرامیکی که ایمپلنت از آنها ساخته شده است، و فوق العاده پولیش شده است، متصل می شوند.

در مقایسه، ریشه دندان- با الیاف لیگامان پریودنتال (“peri”- اطراف؛ “odont”- دندان) به حفره استخوانی متصل است که آن را در بر می گیرد. الیاف لیگامان از فیبرهای بسیار ریزی تشکیل شده است که از یک سو در استخوان قرار می گیرند و از سوی دیگر به ریشه دندان متصل می شوند. در بالای استخوان، فیبرها از دندان به لثه پیوند می خورند. ایمپلنت چنین اتصالی ندارد، از آنجا که تمام الیاف لیگامان پریودنتال دارای انبوهی از عروق خونی است که از طریق آنها سلول ها و مواد مغذی منتقل می شوند، دندان بیشتر قادر به مقاومت در برابر عفونت و مبارزه با آن است.

عفونت: بزرگ ترین دشمن

پاکسازی دندان مصنوعی که روی ایمپلنت قرار دارد، به اندازه پاکسازی دندان طبیعی حائز اهمیت است، زیرا سلامت و دوام این دو به سلامت بافت اطراف بستگی دارد که آنها را در بر می گیرد. روی دندان مصنوعی روی ایمپلنت نیز درست مانند دندان های طبیعی، بیوفیلم های باکتریایی (پلاک) انباشته می شود و باید به صورت روزانه در منزل پاکسازی شوند. در صورتی که این بیوفیلم ها به صورت روزانه پاکسازی نشوند، اطراف ایمپلنت عفونتی به نام پری ایمپلنتیت (“peri”- اطراف؛ ایمپلنت؛ “itis”- التهاب”) گسترش می یابد که منجر به از دست رفتن اتصالی می شود که در بالا شرح داده شد. بر خلاف التهاب پیرامون دندان، این واکنش بافت ها می تواند فاجعه باشد و به سرعت منجر به تحلیل بدشکل استخوان پیرامون ایمپلنتی شود که تحت تأثیر قرار گرفته است. تحلیل استخوان می تواند به سرعت پیشرفت کند و منجر به از دست رفتن ایمپلنت شود.

متخصص بهداشت دهان و دندان در دور نگه داشتن ایمپلنت های دندان از عفونت، نقش مهمی ایفا می کند. عوامل بسیاری وجود دارند که حین انتخاب ابزار درست برای پاکسازی تخصصی بایستی مد نظر قرار گیرند. این عوامل عبارتند از: ماهیت جرم ها، به این معنا که آیا نرم (بیوفیلم، غذاها) یا سخت (مواد رسوبی یا کلسیفیه شده) هستند، محل ته نشین شدن رسوب ها؛ نوع سطحی که این رسوب روی آنها انباشته می شود؛ قدرت چسبندگی رسوب ها.

ابزار مناسب برای پاکسازی دندان و ایمپلنت

متخصص بهداشت دهان و دندان برای پاکسازی باید ابزار درستی انتخاب کند که به دندان مصنوعی، اباتمنت یا خود ایمپلنت آسیب وارد نکند. نگهداری از سطح فوق العاده صیقلی و پولیش داده شده اباتمنت و دندان مصنوعی از اهمیت خاصی برخوردار است. خراشیده شدن آنها می تواند موجب جذب باکتری ها و محلی برای رشد و تکثیر آنها باشد. به هیمن علت، ابزارهایی که مورد استفاده قرار می گیرند و اسکیلر (جرم گیر) و کورت نامیده می شوند، اغلب از پلاستیک و رزین ساخته می شوند. روی دندان های طبیعی خراش به این شکل ایجاد نمی شود، به همین دلیل برای پاکسازی آنها می توان از ابزارهای فلزی استفاده کرد.

تعدادی از ابزارهای برقی (آلتراسونیک) دارای پوشش یا سری نایلونی می باشند تا از این طریق آسیب به ایمپلنت به حداقل میزان خود برسد. این ابزارها با استفاده از لرزش هایی با بسامد بالا کار پاکسازی را انجام می دهند، که اگر مقدار جرم انباشته شده روی ایمپلنت زیاد باشد ممکن است استفاده از آنها ضروری باشد. مصرف برق آنها پایین است و در آنها از فشار زیاد آب، و گاهی اوقات برای پاکسازی و کندن رسوب از محلول های آنتی باکتریال استفاده می شود.

در صورتی که قسمتی از خود بدنه ایمپلنت (قسمت جایگزین ریشه دندان) قابل مشاهده باشد، به این معناست که ممکن است عفونتی وجود داشته باشد که منجر به تحلیل لثه یا استخوان شده است. در پی از دست رفتن پیوند ایمپلنت با استخوان، سطح ایمپلنت بدون پوشش باقی می ماند. به منظور ایجاد سطح بیشتر برای پیوند ایمپلنت و استخوان، سطح ایمپلنت ها به صورت میکروسکوپی “زبر و ناهموار” شده است. اما این زبری سطح باعث می شود پاکسازی و ضد عفونی کردن ایمپلنت اگر غیر ممکن نباشد، کار دشواری باشد. بعلاوه، برخی ایمپلنت ها پیچ- مانند هستند و شیارهای آنها تنها کار پاکسازی آنها را دشوارتر می کند.

در صورت امکان، از مسواک ها برای پاکسازی بیوفیلم ها از روی قسمت هایی از ایمپلنت استفاده می شود که بدون پوشش باقی مانده اند. اگر رسوب یا سمان (چسب دندانپزشکی که برای چسباندن دندان مصنوعی به ایمپلنت استفاده می شود) روی سطح ایمپلنت وجود داشته باشد، دندانپزشک باید از ابزارهایی استفاده کند که برای پاک کردن این آلودگی ها مؤثر هستند. در این صورت، دندانپزشک باید اطمینان حاصل کند که تا پایان این فرایند هیچ خراش یا آسیبی به ایمپلنت وارد نمی شود.

علیرغم این چالش های خاص پاکسازی، ایمپلنت ها فوق العاده موفقیت آمیز هستند. در واقع، مطالعات حاکی از این هستند که موفقیت ایمپلنت ها در بلند مدت، بیشتر از ۹۵% بوده است. با این حال، پیشگیری از بیماری های اطراف ایمپلنت برای حفظ سلامت و نگهداری و عملکرد صحیح آن حیاتی است. و پاکسازی ایمپلنت و دیگر اجزاء آن بخش مهمی از این موفقیت است.