شکاف کام و لب و نیاز به کاشت ایمپلنت

شکاف کام و لب چیست؟

شکاف لب که بیشتر تحت عنوان “لب شکری” شناخته می شود نوعی نقص مادرزادی است که در آن لب بالای کودک به طور کامل شکل نمی گیرد و درون آن یک فاصله یا شکاف وجود دارد. شکاف کام نیز نوعی نقص مادرزادی است که در آن پلیت (سقف دهان) بیمار به طور کامل شکل نمی گیرد و درون آن یک شکاف وجود دارد. این نقص های مادرزادی شکاف های دهانی یا شکاف های اوروفاشیال نیز نامیده می شوند.

نقص های مادرزادی مشکلاتی مربوط به سلامتی هستند که از بدو تولد وجود دارند. آنها شکل یا عملکرد یک یا چند بخش از بدن را تغییر می دهند. نقص های مادرزادی می توانند برای سلامت عمومی بدن، نحوه رشد آن، و نیز نحوه عملکرد آن مشکلاتی بوجود بیاورد. شکاف کام و لب نقص های شایع مادرزادی هستند. هر ساله، در هر ۱۰۰۰ کودک حدود یک یا دو نفر (کمتر از ۱ درصد) از آنها با شکاف کام و یا لب متولد می شوند.

شکاف های کام و لب در اوایل دوران بارداری بوجود می آیند. لب های کودک شما بین هفته های چهارم تا هفتم بارداری شکل می گیرند، و پلیت بین هفته های ششم تا نهم تشکیل می شود. الزاماً نیاز نیست شکاف های کام و لب با یکدیگر اتفاق بیفتند- یک کودک می تواند یکی را داشته باشد، بدون آنکه دیگری وجود داشته باشد. احتمال بروز شکاف لب در پسران (با یا بدون شکاف کام) دو برابر بیشتر از دختران است. و احتمال شکاف کام بدون شکاف لب در دختران دو برابر بیشتر از پسران است.

انواع شکاف های لب و شکاف کام

برخی کودکانی که شکاف لب دارند، تنها یک بریدگی کوچک در لب بالای خود دارند. برخی دیگر شکاف های بزرگتری در لب دارند که سراسر لب را فرا می گیرد و تا بینی امتداد پیدا می کند، یا اینکه حتی لثه را نیز درگیر کند.

شکاف لب می تواند در یک یا هر دو سمت لب کودک بوجود بیاید. داشتن یک شکاف در وسط لب نادر است.

شکاف کام می تواند نرم کام (بافت نرم در عقب سقف دهان) یا سخت کام (بخش استخوانی جلوی سقف دهان) را تحت تأثیر قرار دهد. در برخی کودکانی که شکاف کام دارند، هم بخش جلویی و هم بخش عقبی پلیت باز هستند. در کودکان دیگر، تنها یک بخش از پلیت باز است. این باعث می شود حفره ای بین دهان و بینی وجود داشته باشد. شکاف کامل کام از پشت دندان های جلویی فک بالا آغاز می شود و تا پشت کام امتداد پیدا می کند. شکاف ناکامل کام تنها قسمت پشتی کام و نزدیک پشت حلق را تحت تأثیر قرار می دهد.

نوع دیگری از شکاف کام، شکاف کام زیر مخاطی (SMCP) است و زمانی اتفاق می افتد که شکاف در زیر غشای مخاطی، بافت پوشاننده کام قرار دارد. این امر مشاهده آن را دشوار می سازد.

علل بروز شکاف کام و لب کدامند؟

ما با اطمینان نمی دانیم چه چیزی موجب بروز شکاف کام و لب می شود. آنها احتمالاً با ترکیبی از عوامل بروز پیدا می کنند، مانند ژن ها و عوامل محیطی، آنچه می خورید، مینوشید، و داروهایی که استفاده می کنید. ژن ها بخشی از سلول های بدن شما هستند که دستورالعمل هایی برای نحوه رشد و عملکرد بدن را ذخیره می کنند. ژن ها از والدین به کودکان منتقل می شوند.

این عوامل می توانند احتمال شکاف کام و لب داشتن فرزند شما را افزایش دهند:

• سوابق خانوادگی داشتن شکاف کام و شکاف لب. سوابق خانوادگی عبارتند از شرایط سلامتی، بیماری ها، و درمان هایی که شما، والدین شما، و هر کسی در خانواده شما داشته اند. اگر یکی از اعضای خانواده شما یا خانواده والدین شما شکاف کام و یا لب داشته اند (آنها در اعضای خانواده منتقل می شوند)، احتمال اینکه فرزند شما نیز با این نقص مادرزادی متولد شود نیز افزایش پیدا می کند. شکاف کام و لب بیشتر در میان خانواده های آسیایی، اسپانیایی و بومیان آمریکا شایع می باشد. اگر شما سابقه خانوادگی شکاف کام و لب دارید، این موضوع را را پزشک خود یا متخصص ژنتیک درمیان بگذارید. متخصص ژنتیک برای کمک کردن به شما برای فهم ژن ها، نقائص مادرزادی، و دیگر بیماری هایی که بین اعضای خانواده انتقال پیدا می کنند و نیز چگونگی تأثیر آنها روی سلامتی شما و فرزند شما آموزش دیده است.
• سیگار کشیدن یا نوشیدن الکل در دوران بارداری. زنانی که در هفته های نخست بارداری الکل نوشیده اند بیشتر از زنان دیگر احتمال دارد نوزادانی دارای شکاف کام و یا لب به دنیا بیاورند. منظور از این نوشیدن زمانی است که شما ظرف دو تا سه ساعت چهار پیک یا بیشتر نوشیدنی می نوشید.
• عدم دریافت مواد مغذی کافی، مانند اسید فولیک، قبل و بعد از بارداری. اسید فولیک ویتامینی است که همه سلول های بدن برای رشد و نمو سالم به آن نیاز دارند.اگر شما اسد فولیک را قبل و در طول بارداری دریافت کنید، می تواند از فرزند شما در برابر ایجاد شکاف کام و لب و نقائص مادرزادی مغز و ستون فقرات محافظت نماید.
• داشتن دیابت قبل از بارداری. دیابت شرایطی است که در آن درون خون بدن شما قند زیادی (به نام گلوکز) وجود دارد. دیابت قبل از بارداری دیابت از پیش موجود یا دیابت های نوع ۱ یا ۲ نامیده می شود.
• مصرف برخی داروهای خاص در طول دوران بارداری. در صورت ابتلا به صرع و مصرف داروهای ضد تشنج (مانند توپیرامات یا والپروئیک اسید) در طول سه ماهه نخست بارداری، احتمال به دنیا آوردن فرزند با شکاف لب (با یا بدون شکاف کام) در مقایسه با زنانی که از این داروها استفاده نمی کنند، افزایش پیدا خواهد کرد. صرع نوعی اختلال حمله ناگهانی است که چگونگی عملکرد سلول های عصبی در مغز شما را تحت تأثیر قرار می دهد. حمله زمانی اتفاق می افتد که کل بدن یا بخش هایی از آن بدون کنترل تکان می خورند.
• چاق بودن در طول دوران بارداری. اگر شما چاق هستید، مقداری بیشتری چربی در بدن شما وجود دارد و شاخص توده چربی بدن (که BMI نامیده می شود) شما ۳۰ یا بیشتر است.
• داشتن برخی عفونت های خاص در طول دوران بارداری، مانند سرخچه کاذب rubella (که سرخچه آلمانی نیز نامیده می شود.

برای پیشگیری از ایجاد شکاف کام و لب در کودک چه کارهایی می توان انجام داد؟

شما همیشه هم نمی توانید از بروز شکاف کام و لب در فرزند خود پیشگیری کنید. اما کارهایی هستند که با انجام آنها می توانید به فرزند خود در کاهش احتمال داشتن این نقص مادرزادی کمک کنید:

• اسید فولیک مصرف کنید. قبل از بارداری، روزانه مولتی ویتامین های حاوی ۴۰۰ میکروگرم اسید فولیک مصرف کنید. در طول بارداری، ویتامین های قبل از تولد حاوی ۶۰۰ میکروگرم اسید فولیک را به صورت روزانه مصرف کنید.
• از کشیدن سیگار و نوشیدن الکل خودداری کنید. الکل شامل آبجو، شراب، و نوشابه های الکلی می باشد.
• یک معاینه پیش از بارداری انجام دهید. این یک معاینه پزشکی است که که شما قبل از بارداری آن را انجام می دهید تا مطمئن شوید وقتی باردار می شوید سالم هستید.
• قبل از بارداری به وزن سالمی برسید و با متخصص زنان و زایمان خود راجع به مقدار افزایش وزن سالم در طول دوران بارداری گفتگو کنید.
• با پزشک معالج خود در مورد داروهایی که مصرف می کنید گفتگو کنید تا از بی خطر بودن آنها در طول دوران بارداری مطمئن شوید. ممکن است لازم باشد مصرف برخی داروها را متوقف کنید یا در طول دوران بارداری از نمونه های بی خطر آنها استفاده کنید. مصرف داروهای خود را بدون مشورت با پزشک متوقف نکنید.
• وقتی باردار شدید، تحت مراقبت های اولیه و منظم قبل از تولد قرار بگیرید. مراقبت های قبل از تولد مراقبت های پزشکی هستند که در طول دوران بارداری انجام می شوند.
• از خود در برابر عفونت ها محافظت کنید. با متخصص زنان و زایمان خود صحبت کنید تا مطمئن شوید همه واکسن های ضروری را تا به امروز دریافت کرده باشید، مخصوصاً سرخچه. واکسیناسیون به محافظت از شما در برابر برخی عفونت های خاص کمک می کند. از افراد مبتلا دور بمانید، و مدام دست های خود را بشویید.

شکاف های کام و لب چگونه تشخیص داده می شوند؟

اکثر کودکانی که شکاف کام یا شکاف لب دارند، اغلب بلافاصله پس از تولد تشخیص داده می شوند. برخی کودکان با انواع خاص شکاف کام ممکن است تا مدتی تشخیص داده نشوند. اما در طول دوران بارداری، متخصص زنان و زایمان شما ممکن است شکاف کام و لب فرزند شما را حتی از طریق تصاویر سونوگرافی نیز مشاهده کند. سونوگرافی یک تست قبل از تولد است که از امواج سوتی و یک صفحه نمایش کامپیوتری برای نشان دادن تصویری از جنین داخل شکم شما استفاده می کند.

شکاف های کام و لب می توانند منجر به بروز چه مشکلاتی شوند؟

کودکان و نوزادانی که شکاف کام و لب دارند، ممکن است مشکلات زیر را داشته باشند:

• مشکلات دندانی.
• عفونت های گوش و مشکلات شنوایی.
• مشکلات غذا خوردن.
• مشکلات گفتاری.

شکاف کام و لب چگونه درمان می شود؟

در اکثر موارد، فرزند شما می تواند برای ترمیم شکاف کام و یا شکاف لب تحت جراحی قرار بگیرد. هر کودک متفاوت است، اما بهتر است اگر قرار است کودک برای شکاف های کام و لب تحت جراحی قرار بگیرد، برای شکاف لب قبل از ۱ سالگی، و برای شکاف کام قبل از ۱۸ ماهگی تحت جراحی قرار بگیرد. جراحی می تواند به بهبود ظاهر چهره کودک کمک کند، می تواند به تنفس، و نیزپیشرفت شنوایی، حرف زدن، و مهارت های فتاری کمک کند. برخی کودکان وقتی بزرگ می شوند برای شکاف های دهانی خود جراحی های بیشتری نیاز دارند. علاوه بر این، ممکن است آنها به کمک چندین متخصص در شاخه های مختلف نیاز داشته باشند، مانند دندانپزشک، ارتودنتیست، متخصص کاشت ایمپلنت، گفتار درمانگر، و جراحی که تخصص وی مراقبت از کودکانی است که در نتیجه وجود شکاف کام و لب دچار مشکل شده اند.

علاوه بر اینها، شکافی که درکام وجود دارد می تواند باعث ورود مایعات یا شیر به داخل بینی یا گوش داخلی شود، به همین دلیل نیاز است هر چه سریع تر پس از تولد ترمیم شود.

نیازهای دندانپزشکی برای کودکان دارای شکاف کام و لب

به طور کلی، نیازهای مراقبتی دندانی کودکانی که شکاف کام و لب دارند شبیه کودکان دیگر می باشد. با این حال، کودکانی که شکاف کام و لب دارند به دلیل مشکلات خاص مربوط به عدم وجود برخی دندان ها، بد شکل بودن آنها، یا قرار گرفتن آنها در جای نامناسب، لازم است تحت نظر دندانپزشک باشند.

کاشت ایمپلنت برای افراد بزرگسال دارای شکاف کام و لب

افراد بزرگسالی که شکاف کام و لب دارند ممکن است دندان های کج، بد شکل داشته، یا برخی از دندان ها را نداشته باشند. دندان های کج می توانند با کمک درمان ارتودنسی و بریس ها اصلاح شوند. دندان های بد شکل یا دندان هایی که وجود ندارند نیز می توانند با بریج ها یا ایمپلنت های دندانی جایگزین شوند. ایمپلنت های دندانی یکی از گزینه های درمانی قابل اعتماد و قابل پیش بینی برای این اهداف می باشند. ایمپلنت های دندانی برای بیمارانی مؤثر می باشند که پروتزهای معمولی نتوانسته اند نتایج رضایت بخشی برای آنها داشته باشند. آنها می توانند هم از نظر زیبایی نتایج قابل قبولی داشته باشند، و هم از ثبات، عملکرد، و زیبایی بهتری برخوردار هستند. بهترین زمان برای کاشت ایمپلنت های دندانی برای بیمارانی که شکاف کام و لب داشته اند پس از تکمیل دوره رشد و در صورت نیاز به پیوند استخوان، ۴ تا ۶ ماه پس از انجام آن می باشد. ممکن است بیماران کم سن نتوانند از آنها بهره مند شوند.

بعلاوه، ممکن است به دلیل مشکلات بایت و ارتباط غیر عادی فک ها با یکدیگر، دندان های دو فک بالا و پایین به خوبی روی یکدیگر قرار نگیرند. عدم تماس صحیح دندان ها با یکدیگر می تواند در جویدن، گفتار، و زیبایی ظاهری اختلال ایجاد نماید. برای برطرف نمودن مشکلات فک ممکن است انجام جراحی کمک کننده باشد. تیمی متشکل از ارتودنتیست، دندانساز، جراح دهان و دندان، و جراح پلاستیک و زیبایی با یکدیگر کار می کنند تا بهترین طرح درمان را برای هر یک از افراد مشخص نمایند.