در این نوشته می خوانید:
به طور کلی میزان موفقیت درمان ریشه در شرایط ایده آل حدود ۹۷% است. در حقیقت نرخ موفقیت آن مشابه جراحی کاشت ایمپلنت است. با این حال در هر عمل پزشکی در صدی احتمال شکست درمان وجود دارد. تصمیم گیری در مورد انجام درمان مجدد به فاکتورهای زیادی از جمله نیازهای بیمار، سن او و انتظارات بالینی بستگی دارد که همگی باید با دقت در نظر گرفته شوند.
حفظ دندان بهترین درمان ممکن است به شرطی که امکان پذیر باشد. درمان مجدد در نهایت می‌تواند مقرون به صرفه ترین گزینه از نظر هزینه و زمان باشد. وقت، هزینه و انعطاف پذیری مدیریت درمان همگی دلالت بر اولویت انجام درمان مجدد ریشه دندان دارند مگر این که دندان غیر قابل درمان تلقی شود. با این حال باید به خاطر داشته باشید همه درمان‌های مجدد ریشه نتایج یکسانی ندارند. با ظهور ایمپلنت تکی دندان، راه حل موفق و مناسبی برای جایگزینی دندان از دست رفته ایجاد شده است. همین موضوع باعث اهمیت بیشتر تصمیم گیری برای درمان مجدد ریشه یا تصمیم به کشیدن دندان می‌شود. چرا که ممکن است در نهایت کشیدن دندان و کاشت ایمپلنت گزینه بهتری باشد.
عوامل تعیین کننده درمان مجدد ریشه:
دلایل متعددی برای عدم موفقیت درمان اولیه ریشه دندان وجود دارد. پیش از انجام درمان مجدد، متخصص اندودانتیکس (درمان ریشه) باید مشخص کند آیا عامل شکست درمان اولیه برطرف شده یا مجدداً باعث شکست درمان خواهد شد. از جمله دلایلی که باعث شکست درمان اولیه می‌شود عبارتند از برداشت یا دبریدمان ناکافی بافت‌ها، ناقص بودن مهر و موم، عدم شناسایی و درمان بخشی از ساختار ریشه، نشت دادن تاج و یا شکستگی عمودی ریشه.
تخلیه باکتری‌ها و عفونت، هدف اصلی درمان مجدد ریشه است. با این که از نظر آماری امکان استریل کردن ریشه وجود ندارد اما هدف نهایی کاهش بار آنها برای تسریع فرآیند التیام و بازسازی یا ترمیم بافت‌ها است.
ارزیابی دندان
اهمیت استراتژیک دندان، نقش حیاتی در تعیین انجام درمان مجدد خویش ایفا می‌کند. آیا دندان قرار است اباتمنت (پایه روکش) باشد و چیزی به آن متصل شود یا خیر؟ آیا دندان در ناحیه زیبایی لبخند قرار دارد؟ آیا عملکرد اکلوژن دندان مناسب است؟ سن بیمار چقدر است؟ در بیماران جوان‌تر ممکن است به هر قیمتی که شده حفظ دندان اولویت داشته باشد تا استخوان پیرامون آن محافظت شود. در صورتی که برنامه ای برای انجام درمان ارتودنسی جامع در پیش باشد، حفظ دندان ضرورت دارد. در بیمارانی که سن بیشتری دارند مصرف داروها یا مشکلات پزشکی ممکن است دندانپزشک را از کشیدن دندان به علت خطرات آن برحذر دارد. در هر صورت وضعیت دندان و به طور کلی وضعیت بیمار باید پیش از تصمیم
گیری کاملاً بررسی شود.
ارزیابی وضعیت لثه
پیش از انجام هرگونه درمان ریشه، اولین ابزاری که استفاده می‌شود پروب است که برای اندازه گیری عمق پاکِت پریودنتال و عمق ریشه مورد استفاده قرار می‌گیرد. پاکت پریودنتال به شیار بین لثه و دندان گفته می‌شود. این کار برای شناسایی مشکلات پریودنتال است که ممکن است ثبات در آن در بلند مدت را تهدید نماید. در صورتی که عمق پاکت بیش از ۳ میلی‌متر باشد باید وضعیت لثه بیشتر بررسی شود. ممکن است این وضعیت منشأ پریودنتال داشته یا منشأ آن اندودنتیک باشد که به صورت ضایعه پریودنتال خود را نشان می‌دهد. به طور کلی عمق و پهنای پاکت باید در نظر گرفته شود. پاکِت‌های پهن و بزرگ معمولاً زایده های پریودنتال هستند. پاکت‌های باریک ممکن است نشانگر شکست عمودی ریشه یا ضایعات ترشحی با منشأ اندودنتیک باشند. همچنین لقی و حرکت دندان باید اندازه گیری و ثبت شود. دندان‌هایی که نواقص استخوانی زیادی دارند ممکن است ارزش سرمایه گذاری بلند مدت نداشته باشند. هزینه درمان مجدد ریشه و پریودنتال در مجموع ممکن است متجاوز از هزینه کشیدن دندان و جایگزینی آن با پروتز مصنوعی تمام شود.
مشکلات درمانی و پزشکی
حساسیت درمان ریشه دندان باعث می‌شود گاهی درمان بدرستی و استاندارد انجام نشود. برخی از این اشتباهات قابل ترمیم نیستند. اغلب سوراخ شدن ساختاردندان را می‌توان ترمیم نمود که بسته به میزان پیوستگی پریودنتال، ممکن است موفقیت آمیز باشد. سوراخ شدن تاج در مقایسه با سوراخ شدن نوک ریشه، پیش آگهی بدتری دارد. با این حال زمان اهمیت زیادی داشته و اغلب در صورتی که از سوراخ شدن ساختار مدت زیادی می‌گذرد، پیش‌آگهی آن نامطلوب خواهد بود.
انسداد مجرای ریشه ممکن است منجر به شکست درمان شود چرا که عفونت درمان نشده باقی می‌ماند. در صورتی که دندانپزشک مهارت کافی داشته باشد ممکن است بتواند با فایلی که انحنا دارد این ناحیه را دوباره شکل دهی و باز کند. گاهی اوقات ممکن است تنها با جراحی برداشتن نوک ریشه درمان شود. گاهی اوقات ، ممکن است مجرای کاذبی تشکیل شود که از ساختار طبیعی ریشه تبعیت نمی‌کند. به جز در مواردی که مجرای دوم وجود داشته باشد مانند ریشه مزیال دندان مولر بالایی یا ریشه دیستال دندان مولر پایینی، در موارد دیگر احتمال دستیابی دوباره به مجرای واقعی کم است. در صورتی که چنین عاملی باعث شکست درمان اولیه شده باشد، بهترین کار کشیدن دندان یا ترکیبی از درمان مجدد ریشه و جراحی می‌باشد.
درمان مجدد ریشه با جراحی
درمان مجدد با جراحی آخرین راه حل درمان ریشه است. با این حال به ندرت چنین چیزی به عنوان درمان اصلی توصیه می‌شود مگر این که موانع کرونال دندان برای درمان مجدد ریشه و خطر فروپاشی دندان زیاد باشد. درمان مجدد با روش جراحی، به عنوان یک درمان مستقل تنها علائم شکست درمان را برطرف می‌نماید اما با علت عدم موفقیت که عفونت داخل مجرای ریشه است، کاری ندارد. در صورتی که درمان مجدد با جراحی، به عنوان درمان مستقل انتخاب شود باید با جراحی قطع نوک ریشه و پر کردن آن (رتروفیل) با کمک میکروسکوپ همراه باشد. همچنین برخی دندانپزشکان نمونه برداری از بافت برداشت شده و ارسال آن برای ارزیابی بافت شناسی را توصیه می‌کنند.
برخی از خطاهای پزشکی مانند ایجاد برآمدگی در مجرا، دنبال کردن مسیر اشتباه در مجرا، پر کردن بیش از حد ریشه و سوراخ کردن ساختارها همگی ممکن است با ترکیبی از رویکردهای غیر جراحی و سپس رویکرد جراحی برای درمان مجدد ریشه برطرف شود. در حقیقت درمان مجدد پیش از انجام جراحی پیامدهای بالینی را بهبود می‌بخشد. خطاهای جراحی را می‌توان با قطع نوک ریشه و پر کردن باقی مانده نوک ریشه برطرف نمود. بنابراین تمامی عفونت داخل مجرا درمان می‌شود.
نتیجه گیری
بحث درمان مجدد ریشه در هر موردی متفاوت است و بستگی به شرایط بیمار و مهارت و تجربه دندانپزشک دارد. برخی علایم هشدار دهنده ای وجود دارد که نشان می‌دهند شکست درمان قریب الوقوع خواهد بود یا فاکتور خطر مهمی برای درمان مجدد وجود دارد. شکستگی مشهود ریشه، عمق زیاد پروب تا نوک ریشه و شکستگی‌های مشهود در کف دندان موانعی جدی در انجام درمان هستند و امید چندانی به آنها نیست.
