عوارض احتمالی درمان ریشه (عصب کشی)

درمان ریشه چیست؟

درمان ریشه یکی از مهم‌ترین فرایندهای درمان است که برای رهایی از دردهای ناشی از حفره‌های درون دندان توصیه می‌شود که تا عمق ریشه‌ی دندان نفوذ کرده‌اند. درمان چنین حفره‌هایی مستلزم آن است که تمامی پالپ عفونی درون دندان تخلیه شود و پیش از تزریق ماده‌ی پر کننده درون دندان، تمام حفره‌ی دندان پاکسازی شود. از این طریق بیمار قادر خواهد بود دندان طبیعی خود را حفظ کند، گرچه بافت زنده‌ی درون دندان خارج می‌شود و دندان مرده تلقی می‌شود.

آیا فرایند درمان ریشه بی خطر است؟

اینجاست که همه چیز پیچیده می‌شود و پاسخ این پرسش واقعا به کسی بستگی دارد که از او سوال می‌پرسید. از یک سو، هیچ شواهدی وجود ندارد مبنی بر اینکه درمان ریشه با سرطان یا هر بیماری التهابی دیگری مرتبط باشد. از سوی دیگر، برخی شواهد علمی حاکی از آن است که ممکن است احتمال بروز مشکلات جدی وجود داشته باشد. پیش از تکمیل فرایند پاکسازی کانال ریشه‌ی دندان، این فضا مملو از سموم و باکتری است که در پایان فرایند پاکسازی به میزان زیادی کاهش می‌یابند. برخی بر این عقیده هستند که باکتری‌های به جا مانده می‌توانند در دراز مدت مشکلاتی در پی داشته باشند.

چرا ممکن است درمان ریشه مشکل آفرین باشد؟

در واقع، درمان ریشه به پنج طریق می‌تواند منجر به بروز مشکلات شود، که عبارتند از:

• عفونت درون و بیرون کانال ریشه.
• سر ریز مواد پر کننده‌ی دندان که می‌تواند واکنش سیستم ایمنی بدن را در پی داشته باشد.
• تجمع کریستال‌های کلسترول که موجب تحریک و التهاب بافت‌ها می‌شوند.
• زخم‌های کیستی در محل جراحی کانال ریشه
• ایجاد بافت‌های اسکار در محل جراحی کانال ریشه

حتی پس از گذشت مدت زمان زیاد از درمان ریشه، ممکن است باکتری باقی بماند. به طور منطقی، این می‌تواند منجر به بروز عفونت و دیگر مشکلاتی شود که درمان آنها نیاز به مصرف آنتی بیوتیک دارد.

مشکلات ناشی از به جا ماندن باکتری‌ها

باکتری می‌تواند موجب تحریک مولکول‌های التهابی شود که افزایش التهاب در سراسر بدن را در پی خواهد داشت.

در موارد حاد، این مشکل می‌تواند تب، ناراحتی و آبسه یا سلولیت در ناحیه‌ی سر و گردن را در پی داشته باشد که برای درمان آن نیاز باشد بیمار بستری شود.

حتی بدون وجود مشکلات پیچیده، سموم باکتریایی و التهاب می‌توانند منجر به بروز مشکلاتی در سلامت جسمی شوند که غیرمرتبط به نظر می‌رسند.

دیگر عوارض درمان ریشه

درد مجدد دندان

همانطور که در ابتدا گفته شد، فرایند درمان ریشه عبارت است از پاکسازی عمیق درون کانال ریشه‌ی دندان، که می‌تواند موجب التهاب اعصاب و بافت‌های پیرامون آن شود که قطعا اندکی درد به همراه خواهد داشت. این درد برای همیشه باقی نخواهد ماند، زیرا هدف درمان ریشه کمک به کاهش درد ناشی از عفونی شدن درون دندان در نتیجه‌ی پوسیدگی یا شکست دندان است. تجربه‌ی درد اندک طی چند روز نخست پس از پاکسازی کانال ریشه کاملا طبیعی است، اما تداوم درد و تورم پس از آن می‌تواند این هشدار را به دندانپزشک دهد که کانلال ریشه نیاز به پاکسازی مجدد دارد.

عفونت مجدد دندان

در برخی مواد، ممکن است ریشه‌ی دندانی که تحت درمان قرار گرفته است ترک بخورد، به گونه‌ای که دندانپزشک قادر به مشاهده‌ی آن نباشد. این ترک می‌تواند منطقه را در معرض عفونت‌های باکتریایی قرار دهد. در صورت شل شدن روکش روی دندان، دندان بدون محافظ باقی خواهد ماند. سیل (مهر و موم) روی کانال ریشه ساییده خواهد شد که می‌تواند منجر به بازگشت عفونت شود. بایستی هر چه سریعتر روکش شل شده را در جای خود ثابت کنید. در صورتی که مواد پر کننده‌ی دندان از نوع نامرغوب آن باشد، در نهایت پوسیده خواهند شد و منجر به عفونت باکتریایی درون کانال ریشه‌ی دندان خواهند شد.

وخامت بیشتر دیگر بیماری‌ها در نتیجه‌ی انتشار باکتری از درون کانال ریشه

عفونی شدن کانال ریشه‌ی دندان می‌تواند با دیگر مشکلات مربوط به سلامتی، از جمله بیماری‌های قلبی مرتبط باشد. برخی محققان معتقدند امکان ندارد باکتری درون کانال ریشه‌ی دندان قادر باشد در بدن به نواحی دور منتقل شود. اما از سوی دیگر، محققان دریافته‌اند که بیماری قلبی می‌تواند نتیجه‌ی آسیب به پوشش درونی عروق خونی باشد. کلسترول یکی از این عوارض جانبی است. علت اصلی بیماری قلبی آسیب به پوشش داخلی عروق و حرکت ماکروفاژ و کلسترول درون سرخرگ است.

التهاب باعث می‌شود پلاک درون لومن (گذرگاه یا مجرایی طبیعی دربدن)، درون فضای عروق خونی، گسسته شود و منجر به ایجاد لخته‌ی خون و حمله‌ی قلبی شود. برخی مطالعات حاکی از آن است که باکتری موجود در کانال ریشه‌ی دندان و نیز باکتری‌های موجود در بافت لثه در بیماری لثه همان باکتری‌هایی هستند که در پلاک‌های موجود در عروق کرونر و نیز در لخته‌های خونی منجر به سکته‌ی قلبی نیز وجود دارند. این باکتری از راه دهان به دیگر قسمت‌های بدن منتقل می‌شوند.

چگونه می‌توان از بروز مشکلات پس از درمان ریشه پیشگیری کرد؟

رعایت بهداشت دهان و دندان می‌تواند به کاهش درد پس از این فرایند کمک کند. این می‌تواند کمک کند که روکش جدید دندان یک عمر دوام داشته باشد، در حالی که از تمام ساختار دندان حمایت می‌کند. رعایت بهداشت در کاهش چشمگیر سطح باکتری‌های درون دهان نیز نقش مهمی ایفا می‌کند.

نکات زیر را نیز مورد توجه قرار دهید:

• داروهای تجویزی دندانپزشک خود را در زمان مشخص مصرف کنید.
• تا چند ساعت پس از فرایند جراحی از خوردن و آشامیدن بپرهیزید. از آنجا که منطقه‌ی جراحی هنوز بی حس است ممکن است به طور اتفاقی دندان یا زبان خود را گاز بگیرید. با از بین رفتن بی حسی می‌توانید مواد غذایی نرم بخورید.
• از خوردن غذاهای سفت و خشک بپرهیزید، مخصوصا درست پس از فرایند جراحی تا چند روز پس از آن.
• ممکن است در فاصله‌ی مراجعات به دندانپزشک، اندکی از ماده‌ای که برای پر کردن دندان استفاده شده است کنده شود که طبیعی است، اما اگر تمام ماده‌‌ی پر کننده‌ی درون کانال ریشه خارج شود فورا با دندانپزشک خود مشورت کنید.
• حداقل دو مرتبه در روز مسواک بزنید. دقت کنید که مسواک خود را به صورت دورانی و به آرامی حرکت دهید تا بدون تحریک و آسیب به روکش دندان، منطقه کاملا پاکسازی شود. نیاز است دندانی که به تازگی تحت درمان قرار گرفته است تحت مراقبت ویژه قرار گیرد.
• یک مرتبه در روز نخ دندان بکشید تا از بروز عفونت در آینده پیشگیری نمایید.
• مصرف غذاها و نوشیدنی‌های حاوی شکر را کاهش دهید.
• برای پاکسازی تخصصی دهان و دندان به طور منظم به دندانپزشک مراجعه کنید تا سلامت دهان و دندان خود را حفظ کنید.