لق شدن دندان

لاکسیشن یا لقی دندان چیست؟

لاکسیشن عبارت است از خارج شدن دندان از محل طبیعی خود درون حفره ی داخل تیغه ی آلوئولار. لاکسیشن جانبی به جابجایی دندان در مسیری غیر از محور خود دندان گفته می شود. این جابجایی می تواند با کوفتگی و کبودی، خرد شدن یا شکستگی استخوان همراه باشد. در صورتی که فشار منتج به لاکسیشن دندان به صورت افقی وارد شود، باعث می شود، تاج دندان به سمت سقف دهان یا لب ها و از طرف دیگر نوک ریشه ی دندان به سمت لب ها یا سقف دهان جابجا شود. این آسیب می تواند شامل پارگی یا فشردگی الیاف لیگامان پریودنتال (PDL) و نیز قطع عروق و اعصابی شود که پالپ را تغذیه می کنند.

علائم لق شدن دندان

لاکسیشن در مردان بیشتر از زنان و در دندان های لترال فک بالا بیشتر از سایر دندان ها اتفاق می افتد. اکثر حوادث ناشی از زمین خوردن، حوادث تصادفی، ورزش ها و نیز خشونت هستند. دندان در جهت بیرون یا داخل دهان، و یا زبان یا سقف دهان جابجا می شود یا درون حفره ی خود مسدود می شود. منطقه ی گردن دندان رو به دندان مجاور منحرف می شود. با زدن ضربه به دندان، ممکن است یک صدای فلز مانند بلند (مانند خشکی مفاصل) به گوش برسد. در نتیجه ی مسدود شدن آن درون استخوان آلوئولار، معمولاً دندان تکان نمی خورد و نسبت به لمس حساس نیست. در اکثر موارد، دندان به تست زنده بودن/ حساسیت (تست الکتریکی پالپ، تست اتیل کلراید و لیزر داپلر فلومتری) پاسخ منفی می دهد. در اکثر مواقع، دندان هایی که دچار لاکسیشن (لقی) جانبی شده اند تاج آنها به سمت زبان جابجا می شود و معمولاً با شکست بخش های باکال استخوان آلوئولار همراه است. دندان معمولاً نسبت به لمس حساس نیست، اما ممکن است طی معاینات بالینی درد خفیفی احساس شود.

معاینات

ارزیابی اولیه

در صورتی مشاهده ی لاکسیشن دندان، به بیمارستان یا کلینیک دندانپزشکی مراجعه کنید. راجع به ماهیت آسیب و صدمه باید پرسش های کامل و دقیقی مطرح شود، از جمله، چگونه، چه زمانی و کجا حادثه اتفاق افتاد؛ نیروی مؤثر؛ ویژگی های ابزاری که با آن ضربه وارد شده است؛ و نیز مسیر نیروی وارده. پس از آن، آزمایشات دقیق سر و صورت انجام می شود تا احتمال دیگر صدمات رد شوند، از جمله بررسی های بافت های سخت و نرم داخل دهان. سپس باید بررسی شود که آیا درمان از طریق کمک های اولیه امکان پذیر است یا باید به جراح مراجعه شود. بررسی های دندان عبارتند از تست حرکت، تست ضربه و تست پالپ دندان. ممکن است در تصاویر (پری آپیکال، اکلوزال و لترال) رادیوگرافی مشاهده شود که فضای الیاف لیگامان پریودنتال عریض شده است و اپکس دندان جابجا شده است. شکست استخوان آلوئولار نیز ممکن است اتفاق افتاده باشد.

تشخیص

تشخیص لقی دندان پس از بررسی دقیق سوابق دندانپزشکی، بررسی های بالینی و یافته های رادیوگرافیک انجام می شود. در صورت لاکسیشن جانبی دندان، پالپ دندان واکنشی نشان نخواهد داد و به تست حساسیت هیچ پاسخی نخواهد داد.

درمان لاکسیشن یا لقی دندان

برای درمان صدمات وارده به بافت های نرم باید پاکسازی (با محلول نمک یا آب استریل) انجام شود، سپس تمام مواد خارجی برطرف شده و محیط پاک و ضد عفونی شود. به مدت یک هفته و دو مرتبه در طول روز باید دهانشویه ی کلرهگزیدین ۱/۰% استفاده شود تا حجم باکتری کاهش یابد. برای درمان آسیب به بافت نرم، دندانپزشک می تواند از چسب بافت یا از بخیه های طبیعی قابل جذب استفاده کند. برای درمان زخم هایی که تا عمق دهان امتداد دارند ممکن است نیاز باشد به یک جراح دهان و دندان مراجعه کنید. داروهای غیر استروئیدی ضد التهاب و درمان های آنتی بیوتیک سیستمیک (از جمله پنی سیلین) باید پس از تشخیص دندانپزشک مصرف شوند. در صورت وارد آمدن آسیب های آلوده کننده به دندان، باید به فکر پیشگیری از کزاز نیز باشید (از وضعیت ایمنی کزاز در بیمار باید اطمینان حاصل کرد).

درمان فوری

ابتدا بی حس کننده ی موضعی (باکال و پالاتال) تزریق می شود. سپس دندان با فورسپس یا با استفاده از فشار دیجیتالی جابجا می شود، که باعث می شود آسیب به بیمار تا حد ممکن به حداقل میزان خود برسد. در آخر، دندان با استفاده یک اسپلینت متحرک به مدت چهار هفته ثابت می شود. داشتن رژیم غذایی نرم به مدت یک هفته، و نیز رعایت دقیق بهداشت دهان و دندان (استفاده از دهانشویه ی کلرهگزیدین ۱/۰ %) از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

روش اسپلینت کردن

• مطمئن شوید برای اسپلینت کردن، فضای درون دهان کاملاً خشک باشد.
• سطح دندان هایی که قرار است اسپلینت شوند را به مدت ۲۰ ثانیه، با اسید فسفوریک ۳۷% اچ کنید.
• با استفاده از هوای فشرده دندان را کاملاً شستشو داده و خشک کنید.
• روی سطح دندانی که قرار است اسپلینت شود چسب دندانپزشکی بزنید. اسپلینت را روی آن قرار دهید.
• برای اسپلینت های رزینی: مواد کامپوزیت روی آن قرار داده می شود تا سطوح کناری دندان های مجاور کاملاً محکم به یکدیگر بچسبند.
• برای اسپلینت های کامپوزیت نوارهای سیمی یا فایبرگلاس: نوار سیمی یا فایبرگلاس را اندازه بگیرید، ببرید و آن را تنظیم کنید تا دندان هایی که قرار است اسپلینت شوند کانتور شوند. مقدار کمی کامپوزیت روی دندان ها قرار دهید، اسپلینت را روی کامپوزیت قرار دهید و مواد کامپوزیت را خشک کنید. در صورت نیاز مواد کامپوزیت بیشتری اعمال کنید.

درمان های بعدی

• در جلسات بعد، (با استفاده از تست زنده بودن پالپ) شرایط پالپ را پیگیری کنید زیرا واکنش دندان ممکن است درست پس از آسیب جدی به دندان متفاوت باشد.
• در صورت مرگ پالپ دندان، باید درمان ریشه (عصب کشی) انجام شود تا از تحلیل ریشه پیشگیری شود.
• در صورت مرگ پالپ دندان، در دندان هایی که رشد کاملی نداشته اند، تشکیل مجدد رگ revascularization جایگزینی برای اپکسیفیکاسیون apexification سنتی خواهد بود. اپکسیفاسیون به عملی گفته می شود که برای تحریک رشد ریشه یا بسته شدن نوک آن انجام می شود.

پیگیری های دراز مدت

• اسپلینت پس از چهار هفته برداشته می شود.
• جلسات بعدی برای بررسی های بالینی و رادیوگرافیک زنده بودن پالپ توصیه می شوند.
• تست الکتریکی زنده بودن بهترین انتخاب برای ارزیابی سلامت پالپ طی پیگیری های طولانی مدت است، زیرا تست های مرسوم حساسیت پالپ به میزان کافی درست نیستند.