در این نوشته می خوانید:
هر ساله میلیون ها دندان با عصب کشی درمان، و مهم تر از آن، نجات پیدا می کنند. انجام درمان ریشه یا عصب کشی زمانی ضرورت پیدا می کند که پالپ دندان، بافت زنده ی درون عمق دندان، ملتهب و/ یا عفونی شده باشد. اهداف اصلی عصب کشی عبارتند از: پاکسازی و شکل دهی، ضد عفونی کردن و مسدود کردن سیستم کانال ریشه. در مطالعات زیادی، بسیاری از چالش های این اهداف بیان شده اند و فناوری های بسیاری برای حل کردن آنها پا به عرصه گذاشته اند. سیستم های استفاده از ابزارها، داروهایی که درون کانال ریشه بکار می روند، سیستم شستشو و نحوه ی اعمال مواد شستشو، و سیستم مسدود سازی کانال ریشه همگی تغییرات و پیشرفت های زیادی داشته اند و امروزه نتایج متفاوتی در پی دارند. در دنیای دندانپزشکی امروز لیزر می تواند کار ابزارهای سنتی دندانپزشکی را برای فرایندهای دندانی، از جمله درمان ریشه یا عصب کشی، تکمیل کند یا حتی جایگزین آنها شود.
درمان ریشه با کمک لیزر
اجازه بدهید ابتدا ببینیم لیزر چگونه می تواند در فرایند عصب کشی مؤثر باشد. در لیزر درمانی (درمان با تقویت نور با انتشار اشعه ی تحریک شده) (LASER Therapy) از پرتوهای نور برای برداشتن یا تغییر بافت های نرم و سخت درون دهان استفاده می شود. سازمان غذا و دارو (FDA) استفاده از لیزرهای مختلف در کنار دیگر ابزارهای فرایند درمان ریشه را تأیید کرده است. لیزر ضرورتاً انرژی نورانی متمرکز شدید ساتع می کند، که ویژگی های خاص آن می تواند روی بافت های بیولوژیک تأثیر داشته باشد. اکنون لیزر می تواند برای باز کردن سطح دندان استفاده شود تا بتوان از راه آن به کانال ریشه دسترسی پیدا کرد، بافت بیمار را برداشت، کانال را پاکسازی و ضد عفونی کرد، شکل داد و در نهایت آن را پر کرد.
بر اساس تحقیقات انجام شده، استفاده از لیزر در کمک به ضد عفونی کردن کانال ریشه امیدوارکننده تر از آماده سازی کانال ریشه است. از لیزر می توان برای برداشتن پالپ دندان و جرم های طبیعی روی دندان ها، لایه ی اسمیر و عاج دندان از روی دیواره های کانال در همه ی ابعاد، یا حتی تغییر (شکل دهی و پاکسازی) دیواره های دندانی کانال های ریشه استفاده کرد، زیرا نیاز نیست نوک لیزر با دندان تماس داشته باشد و از این طریق نتایج خوبی حاصل می شود. با تکمیل آماده سازی، کانال ریشه ی دندان (معمولاً با استفاده از گاتا پرکا) سیل (مهر و موم) می شود. از لیزر می توان برای صاف و صیقلی کردن و شکل دهی سیل روی سیستم کانال ریشه ی دندان نیز استفاده کرد.
نقاط ضعف و قوت کاربرد لیزر در عصب کشی
لیزر می تواند باکتری ها و بافت های عفونی را با دقت بیشتری هدف قرار دهد، و گاهی اوقات حجم بیشتری از ساختار سالم دندان حفظ می شود. بعلاوه، از آنجا که آماده سازی دندان به روش بدون تماس انجام می شود، با حذف صدای ناهنجار و گوش خراش دریل ها و نیز درد ناشی از لرزش ابزارها، نیاز نیست زیاد از داروهای بی حسی موضعی برای کاهش درد و ناراحتی استفاده کرد.
هیچ گرمایی تولید نمی شود، در نتیجه از ترک های ریز درون دندان نیز خبری نخواهد بود. از آنجا که هیچ ابزاری با دندان تماس ندارد و انرژی از نوک دندان پراکنده می شود، احتمال سوراخ شدن دندان بسیار کم است. در بسیاری از جراحی های درمان ریشه که با استفاده از لیزر انجام شده اند، کاهش خونریزی طی فرایند درمان و نیز کاهش ناراحتی و عفونت پس از جراحی گزارش شده اند.
روش های سنتی پاکسازی و شکل دهی کانال ریشه ی دندان همیشه موفق به پاکسازی کل فضای پیچیده ی کانال ریشه ی اکثر دندان ها در همه ی ابعاد نمی شوند. اغلب، تلاش برای پاکسازی کانال های بیضی یا روبان شکل با استفاده از ابزارهای چرخنده منجر به تغییر شکل زیاد فضای کانال طبیعی دندان می شود و ممکن است خطراتی دندان را تهدید کند.
یکی از نقاط ضعف درمان با لیزر این است که نور لیزر مستقیم حرکت می کند در حالی که فضای درون کانال ریشه به ندرت صاف است و در چنین شرایطی ابزارهای سنتی بهتر از لیزر عمل می کنند زیرا این قابلیت را دارند که خمیده شوند و شکل کانال ریشه را دنبال کنند. بعلاوه، تأثیر متقابل انرژی لیزر و بافت های دندان می توانند موجب بالا رفتن دما شوند، که گاهی اوقات می تواند به فضای کانال ریشه ی دندان آسیب بزند و حتی به سطح خارجی دندان نیز برسد.
نتایج مطالعات و تحقیقات علمی
در مطالعات علمی اخیر که به مقایسه ی تأثیر شستشوی کانال ریشه ی دندان با استفاده از لیزر و شستشوی سنتی کانال ریشه پرداخته بودند، نتایج فناوری لیزر بهتر از روش سنتی بود. شستشو با لیزر برای حذف باکتری و پیشگیری از رشد باکتری های جدید مؤثرتر از روش های سنتی بود که از طریق سرنگ انجام می شد.
گرچه شواهد بسیاری مبنی بر تأثیرات آنتی باکتریال درمان با استفاده از لیزر پر توان وجود دارد، اما نمی توان این نتایج را به تمام جوانب تعمیم داد، زیرا مشخص نیست که آیا لیزر می تواند سیل (مهر و موم) بهتری فراهم کند یا میزان موفقیت بالینی آن بالاتر از تکنیک های سنتی باشد.
باید تحقیقات بیشتری انجام شود تا بتوان به این نتیجه رسید که درمان ریشه با استفاده از لیزر نسبت به سایر روش ها ارجحیت دارد، مخصوصاً با توجه به میزان موفقیت بالای فرایندهای درمان ریشه بدون لیزر. با این حال، برخی از دندانپزشک ها برای دستیابی به بهترین نتیجه ی ممکن از ترکیب این دو روش استفاده می کنند.
